Türkiye’nin yalın sağlık uygulamasına sahip ilk sağlık merkezinin kurucu ortağı Dr. Ahmet Kiğılı, hastanelerde verimliliği ve hatayı sıfıra indirmeyi amaçlayan “Yalın Yönetim”in tüm detaylarını profesyoneller için Sağlık Dergisi’ne anlattı.

‘Sağlık Sektöründe Yalın Uygulamalar’ başlıklı toplantı istanbul’da gerçekleştirildi. Sağlık sektörünün sıfır hata arayışına yeni bir bakış açısı getiren toplantıya, Türkiye’nin yalın sağlık uygulamasına sahip ilk sağlık merkezinin kurucu ortağı Dr. Ahmet Kiğılı ve Amerika’da hastane projelerinde üst düzey görevler üstlenen Barış Lostuvalı konuşmacı olarak katıldı. Toplantıda, yalın yaklaşımla maliyete ve hastaya yansıyan hata, israf ve gecikmelerin önlenebileceği anlatıldı.
Verimlilik Yüzde 50 Arttırılıyor
Toplantı sonrası Sağlık Dergisi’nin sorularını yanıtlayan Dr. Ahmet Kiğılı, bugün dünya çapında farklı sektörlerden onbinlerce şirketin uyguladığı yalın düşünceyle hastanelerdeki verimliliğin yüzde 50 oranında arttırılmasının hedeflendiğini söyledi. Yalın düşünceyi “değer”e giden yol olarak tanımlayan Dr. Kiğılı, “Diğer sektörlerde “değer” müşteri olarak kabul ediliyor. Sağlıkta ise müşterinin (değer) yerini hasta alıyor. Bizler hastane yöneticileri olarak yalın yönetimi değere giden bir yol olarak görüyoruz. Yalın, tüm kademelerdeki çalışanlarınızdan doktorlarınıza, fiziki yapınıza, zaman kaybının ve israfın önlenmesi gibi pek çok konuyu içinde barındıran bir sistem. Yalın önce kendi mevcut durumunuzu gözlemlemeyi vaat ederek başlattırıyor. Sizin farkında olmadığınız, gidişatınızdaki aksamaları, süreci ve yöntemi kullanmayı öğretiyor” dedi.
“Sağlıkta Kurumlar Doktorların Fikirleriyle Şekillenir”
Dr. Kiğılı, Yalın yönetimle tanışmadan önce yaşadıkları süreci şöyle aktardı, “Ben 19 yıllık doktorum ve yaklaşık 10 yıldır bir sağlık kuruluşunda yöneticilik yapıyorum. Örneğin; sağlık sektöründe kurumlar genelde doktorların fikirleriyle şekillenir. Eğer kurumun şansı varsa ve doktoru iyiyse o kurum başarılı olur. Eğer doktoru kötüyse o kurum başarısız olur. Çünkü bizler üniversitelerden doktor olarak mezun oluyoruz. Yönetici olarak görevimizi tamamen tecrübe ederek, deneme yanılma yöntemiyle yerine getiriyoruz. Mesela kendi çalıştığım kurumda bekleme odasının kırmızı renk olmaması gerektiğini 2 yıl sonra hastalardan gelen tepkiler üzerine bir doktor arkadaşımızın uyarısıyla öğrendik. ”
Her Kademedeki Kişi Yönetime Katılıyor
Yalın yönetimde başarıya simetri, ergonomi, farkındalık, çalışan ve hasta bakış açılarının toplamının senteziyle ulaştıklarını kaydeden Dr. Kiğılı, her kurumun kısmen de olsa yalın yönetim şekliyle buluştuğunu söyleyerek açıklamasını şöyle sürdürdü, “ Oysa “yalın” bir bütünü ifade ediyor. Hepimiz unuttuğu bir şey varmış. Bizler insanı unutmuşuz. Çalışan insanın motivasyonu ve mutluluğunu unutmuşuz. Yöneticiler doğru yada yanlış yönetir çalışanlar da uyarlar. Ama peki doğru hangisi. Bu noktada belki de aşağıdan yukarıya doğru bir çalışma yapmak gerekiyor. Biz de bunu yaptık. Hizmetli kadrosundan, en üst düzey yönetici kadrosuna kadar herkesin yönetime bir şekilde katılmasını sağladık. Her birinin farklı bir projesi var. Her kademedeki kişi yönetime bir şekilde katılmış oluyor. Tüm çalışanların yönetim mekanizmansa katılımını sağlayarak aidiyet duygusu yaratılıyor ve başarı herkesin ortak paydası oluyor. ”
Yalın Yönetim Hasta Memnuniyetini Arttırıyor
Sözlerine, “Mümkün olsa da tüm kurumlar, fiziki şartlarını “yalın” a göre yapabilseler” diyerek devam eden Dr. Kiğılı, “Çalışanların, hekimlerin ve hastaların kurum içinde ne kadar yol kat ettiği ve yerine hangi hızda ulaştığı dahi önemli. Eğer siz laboratuar ve hasta katları arasındaki mesafeyi arttırırsanız hastanın yolculuk süresi de artacaktır. Böylece zaman ve kullanacağınız personel sayısı da buna paralel olarak artacaktır. En önemlisi bizim ‘değer’ olarak kabul ettiğimiz hasta memnuniyeti de olumsuz olarak etkilenecektir. Bir aylık tedavi görecek olan hastayı 8 bin metre yerine siz iyi bir programla 2 bin metre yürüterek tedavi edebilirseniz hasta memnuniyetinizde artacaktır. ” diye konuştu.
Yalın, Tedavide Değil Tedavi Sürecinde Standart Sağlıyor
Dr. Kiğılı, “Tedavilerde standart olamaz ama tedavi süreci standart olabilir” diyerek açıklamasına şöyle devam etti, “Yalın size hastanızı, doktorluğu ve hastanızı nasıl tedavi edeceğinizi öğretmiyor. Yalın, hastanız hastaneye girdiği andan tedavinin bitirildiği ana kadar ki süreçte size yardımcı oluyor. Bunu yaparken de sizden robotlar değil, çalışma ortakları istiyor, sorunlarınızı verilerle çözmenizi istiyor, ama hepsinin dönüp dolaşıp geldiği yer hastanın memnuniyetine gidiyor. ”
“Demirbaş Alımında Yüzde 35’lik Azalma Sağladık”
Yalın yönetimin hastanelerdeki israfından önüne geçtiğini kaydeden Dr. Kiğılı, kendilerinin bu güne kadar demirbaş alımında yüzde 35’lik azalma sağladıklarını bildirerek açıklamasını şu örnekle tamamladı, “Bir yıl önce 3 aylık bir dönemde çağrı merkezimize gelen telefonları saydık. İç ve dış hatlardan sekretaryaya düşen 11bin 800 telefon vardı. Randevu sayısına göre ölçtük, 8 bin randevu olmuş. Aradan bir yıl geçti. Randevu sayınız artmış, personel sayınız aynı kalmış çağrı merkezine gelen sayı “Yalın”la birlikte 18 binden 11 bine düşmüş. Yani sekreteryaya düşen telefon sayısında 7 binlik bir azalma sağlanmış”
YALIN STARTEJİ VE YALIN YÖNETİM SİSTEMİ
Mark Graban tarafından kaleme alınan, Nisan 2011’de yayımlanan “Yalın Hastane” kitabının 296. sayfasında strateji ve yönetim sistemi ile ilgili şu ayrıntılara yer verildi;

• Bir yalın hastane, hastane stratejisiyle ve vizyonuyla bütünleşik çabalar ve hedefler benimser ve sadece tekniklerin kullanılmasının ötesine geçerek, tüm çalışanların ve liderlerin katılımıyla bir Yalın kültürünün oluşturulmasını içerir. Yalın stratejisi ve hastane stratejisi tek ve aynı olup tüm kuruma yayılacak şekilde iletişimi sağlanır.
• Bir yalın hastane, başarının sadece teknolojiden ve klinik mükemmellikten değil, aynı zamanda çalışan katılımı ve işletme mükemmelliğinden de geldiğini bilir. Yalın hastaneler paydaşların yeni teknolojilere ve yeni alanlara para harcamanın topluma hizmet etme kararlılığı göstermenin tek yolu olmadığı anlamalarına yardımcı olur.
• Bir Yalın hastanede amir ve yöneticilere öğretilen ve tüm liderler tarafından uygulanan bir liderlik yöntemi ve modeli benimsenir. Gempa’ya (işin yapıldığı yere) gitmek, süreci denetlemek, iyileştirme çabalarında işbirliği yapmak ve hizmetkar liderlik gibi Yalın davranışlar çalışan seçimi, performans incelemeleri ve terfi olarak kullanılır.
• Bir Yalın hastanede hekimler, tedarikçiler ve ödeyici kurumlar dahil, tüm partnerler ve paydaşlar için işbirliğine dayalı ilişkiler yaratır. Hasta güvenliği uygulamaları ve kalite verileri bir rekabet üstünlüğü kaynağı olarak kullanmak yerine, diğer hastanelerle ve toplumla açıklıkla paylaşılır.
• Bir Yalın hastanede tutarlı Yalın uygulamalarını ve eğitimini sürdüren küçük bir merkezi grup vardır. Bu grup, birim liderleri için gerekli çalışmaları yapmak yerine, iyileştirmeleri harekete geçirme ve süreçlerini sahiplenme konusunda onlara koçluk yapar.

Yasemin NUHOĞLU

Sağlık Haber Dergisi