Polonya Yalın Enstitü’sü ortaklarında Dr. Remigiuszem  ve Dr. Roberto 11 Aralık 2012 tarihinde Türkiye’deki danışmanlık yaptığımız firmalarda Yalın Dönüşüm uygulamalarını görmek üzere Yalın Enstitü’yü ziyaret etti. Ayarlanan 3 günlük program kapsamında misafir danışmanlarımızı Bursa’da Coşkunöz Metal Form ve Sıla Teknik gibi Yalın Düşünceyi içselleştirmiş 2 firmamızın Yalın Dönüşüm yolculuklarını dinleyip gembada gözlemler yapıldı. Ziyaretin amacı Polonya Yalın Enstitü’sündeki Yalın Uygulamalar, Eğitim ve Danışmanlıklar ile Türkiye’de yapılan uygulamaları karşılaştırmak, bilgi alışverişlerinde bulunarak farklılıkları ortaya koymak ve farkındalık yaratmaktı.
İlk ziyaretimizi Coşkunöz Metal Form’a gerçekleştirdik. Coşkunöz Metal Form’da bize Yalın Yayılım Lideri olan Nilay Çetiner yaptığı sunum ve gemba yürüyüşünde eşlik ederek bilgilendirmede bulundu. Genel Müdür Şükrü Tetik firmadaki Yalın Dönüm yolculuğunun başından beri bulunan kişi olarak tecrübelerini bizimle paylaştı.

Coşkunöz’de Yalın Dönüşüm çalışmalarına 2004 yılında başlanmış. Başlangıç aşamasında fabrika içinde pilot bölgeler tanımlanarak bu pilot bölgelere pilot takımlar ile yaklaşılarak pilot projeler uygulanmıştır. Pilot bölgedeki dönüşüm tamamlandıktan sonra aynı takım farklı bölgelere yoğunlaşarak dönüşümü domino taşı etkisi ile firmanın bütününe yaymaya çalışmıştır. Şükrü Bey bu şekilde iyileşmeyi adım adım öğrenerek gerçekleştirdiklerini ve çalışanların iyileştirmeleri gördükçe motivasyonlarının yükseldiğini vurguladı. Dönüşümün bir anda fabrikanın bütününe takımlarda yorgunluğa neden olacağını ve projenin başarısızlıkla sonuçlanma ihtimalinin yüksek olduğunu söyledi. Yine de Yalın Yolculuğun bir kültür işi olduğu ve farklı yapıdaki firmalardaki algısının farklı olabileceğini vurguladı.
İlk başladıkları projelerin kalite odaklı olmasına dikkat etmişlerdi. Çünkü kalite iyileştirmeleri sonuçlarının hızlı ve kolay algılanabilir olması nedeniyle tercih edilmişti. Bu çalışmalarda fabrikada üretim, bakım, kalite, planlama gibi bölümlerinden kişiler her sabah ilgili üretim alanının önünde bir araya gelir ayakta takım çalışması yapmaları teşvik edilmişti. Bu aşamada

takım çalışmaları kalite panolarının önünde ayakta ve kısa görüş alışverişler ve problem çözme teknikleri kullanılarak interaktif olarak yapılmıştır. Coşkunöz’ün bugunkü yaklaşımında kaliteyi kontrol edilebilen bir nitelikten inşa edilebilen (build in quality) bir niteliğe dönüşmüştür. Yani “Yerinde kalite” çalışmaları yapılmıştır.
Ayrıca Yalın Dönüşüm projelerinde kritik başarı faktörlerinden biri de liderlikte yatmaktadır. Bu tür projelerin liderler tarafından çekilmesi gerekmektedir. Coşkunöz’de şu anda Yalın adına çalışmalar her ne kadar Yalın Ofis tarafından koordine edilse de bunun tüm çalışanlarda bir kültür olarak yerleşmesi amaçlanmaktadır. Nitekim Coşkunöz Yalın Ofis’te sadece 1 kişi çalışmaktadır. Takım Organizasyonlarının ayarlanmasında diğer birimlerden destek alınmakta ve çapraz organizasyonlar kurularak işler ilerlemektedir. Böylece Yalın Ofis’in fabrika içinde ayrı bir birim olarak algılanması engellenmeye çalışılmaktadır.
Böylelikle dışarıdan bir göz olarak Coşkunöz’ü incelediğimizde üretim sahasında mükemmellik yolunda yaptıkları kaizenlerle emin adımlarla ilerleyen, diğer taraftan yönetim kademesinde ( Hoshin Kanri, Cost Management System vb. ) çalışmalar hızla devam etmektedir. Ayrıca tedarikçi iyileştirmeye yönelik programlarına da başlamışlardır.

Bursa’da ziyaret ettiğimiz diğer firma olan Sıla Teknik otomobil kabloları, plastik aksamları , dişli mekanizmaları üreten bir firmadır. Bu ziyaretimizde bizlere Fabrika Müdürü Hasan Topsakal ile üretim ve kalite müdürü Mehmet Yıldız eşlik etmiştir. Dünya standartlarında yapmış olduğu üretimlerini otomobil ana fabrikalarından almış oldukları kalite belgeleri ile kanıtlamışlardır. Nitekim Haziran ayında Yalın Enstitü’sü kurucusu James Womack burayı ziyaret etmiş ve Sıla Teknik’in üretimde Toyota standardını yakaladığını vurgulamıştır. Sıla Teknik Yalın Dönüşüm projesine 2007 yılında başlamış olup toplamda 1,5 yıl projeyi devam ettirmiştir. Gözlemlediğimiz kadarıyla Sıla Teknik Yalın Düşünceyi tüm prensipleriyle benimseyen ve bütün araçlarını kullanmaya çalışan bir fabrikadır. Nitekim kurmuş oldukları “Oobeya” odalarında interaktif çalışmalar ile problemleri ortaya koyan ve herkes tarafından bilinmesini sağlayan şeffaf yönetim anlayışını benimsemişlerdir. Oobeya odalarında görsellik üst düzeydeydi. Çalışmalar post-itler üzerinden hızlı bir şekilde ilerlerken haftalık olarak takip edilebilmektedir. Fabrika Müdürü Hasan Bey ‘Oobeya’  odalarında görselliğe özellikle önem verdiklerini vurguladı. Gembadaki görsellik adına gördüğüklerimiz oobeya odasından farklı değildi. Üretim sahasında akışı hücreler üzerinden sağlayan ve hücrelerdeki durumların LCD ekranlarından anında takip edilebildiği, problemlerin, problem sebeplerinin, hedeflenen ve gerçekleşen üretim miktarlarının, OEE ( Overall Equipment Effectiveness ) oranlarının anında takip edilebilidği bir sistem kurulmuştu. Akışın sistematik olarak sağlanamadığı yerlerde kanbanlar kullanılarak üretim kontrol edilmekteydi.
Ziyaret ettiğimiz 2 fabrikada Yalın Üretimi çalışanlarına bir kültür olarak yerleştirmek için uğraşan, Yalının bitmeyen bir yolculuk olduğunun farkında ve mükemmelliğin peşini bırakmamışlardır. Burada gördüğümüz uygulamalar bizleri olduğu kadar Polonya Yalın Enstitü yöneticilerini de etkilemiştir. Buralardaki Yalın Uygulamalar ile üretim standartlarının Avrupa standartlarını üzerinde olduğunu belirtmişlerdir.
Eren Artar