Yalın Enstitüler Birliğinin yıllık toplantısını bu yıl 12-16 Eylül tarihleri arasında Boston, Cambridge’de yaptık. 18 ülkedeki yalın Enstitülerin ve Yalın Düşünce temsilcilerinin katıldıkları bu toplantı bu sene çok başarılı geçti. James Womack Düşünce ve gelecek ile görüşlerini bizlerle paylaştı.

Cambridge bilindiği gibi Amerika’nın en önemli Teknoloji, Arge ve İş Geliştirme Merkezlerinden birisi tam bir Teknolojik Ekosistem. MİT ve Harvard, Babson College ve birçok üniversite ve kolej; bir çok Araştırma ve Teknoloji Firmaları,  girişimciler, Melek Yatırımcılar burada birlikteler. Birçok yenilik ve geliştirme fırsatları buradaki okullarda, laboratuvarlarda doğuyor, gelişiyor, dünyaya yayılıyor. Dünya’nın en önde gelen Teknoloji şirketleri Cambridge’de mutlaka birer ofisleri, Laboratuvarları var. Girişimcilerle, yeni fikirlerle, yeni teknolojilerle ve her şeyden önemlisi yüksek vasıf ve iddia sahibi genç mezunlarla tanışmak için iç içe bulunmayı önemli görüyorlar.

Amerikan Yalın Enstitüsünün (LEI) ofisi de bütün bu ilginçlikler arasında Cambridge de bulunuyor. Her yıl LEI ofisine mutlaka uğruyoruz, Harvard Üniversitesi merkezine, Harvard Meydanına ve etrafındaki kitapçılara, MİT Binalarına, MİT kitapçılarına mutlaka uğruyoruz. Amerika’daki iş hayatı ile ilgili insanlar en çok hangi konulara önem veriyorlar, hangi kitapları okuyorlar, araştırıyoruz.

Bu yıl ki toplantımızın ana gündemini üç konuya ayırdık. Birincisi,  Yalın Düşünce Kitabının yayınından bu yana 20 yıl geçti, nereden başladık, neleri başardık, nereden nereye geldik? Gelecek yıllardaki yönümüzü belirlerken neleri ön planda ele almalıyız Bu konuda iki LEI Lean Post Makalesini geçen günlerde İngilizce ve Türkçe olarak web sitemizdeyayınladık.

Bu iki makale Yalın Düşünce kitabının yazarları ve yalın enstitülerin kurucuları James Womack ve Daniel Jones ile görüşmeye ayrılmıştı. Bu iki makaleyi mutlaka okumanızı öneriyoruz.  Geçen zamanın telaşı içinde ne kadar yol aldığımızı gözden geçirmeye, biraz düşünmeye ve değerlendirme yapmaya ihtiyacımız bulunuyor. İleriki günlerde Yalın Enstitülerin yıllar içindeki gelişimi ile ilgili Hikâyesini Görsel olarak bilginize sunacağız.

1990 yılların başlarında görev yapmakta olduğumuz Koç Topluluğunda “Koç 2000 Müşteri ve Kalite Odaklı Yönetim Sistemini” bütün şirketlerimize, tedarikçi ve bayilerimize uyarlamaya çalıştık. Toplam Kalite anlayışına dayanan bu sistemin hayata geçirilmesini 1 Ocak 1996 tarihinde Avrupa Gümrük Birliğine girmemizden doğabilecek dramatik rekabetin stratejik çözümü olarak görüyorduk. “Dünyayı Değiştiren Makine ve Yalın Düşünce Kitapları ve arkasından organize ettiğimizi” ilk Yalın Zirve ile stratejik yönetim anlayışımız olgunlaştı, görüş ve çalışmalarımızı Yalın Düşünceye doğru evrildi. Artık tüm zamanımızı ve enerjimizi Yalın Düşünce, Yalın Liderlik, Yalın Yönetim ve Yalın Üretim Sistemine vermeye başladık. 2002 yılında Yalın Enstitüyü kurduk.

Yalın Düşünce ilk tanıştığımızda duyduğumuz öğrenme isteğimiz ve heyecanımızın aradan geçen yıllara rağmen sürdüğünü hissediyoruz. Yaptığımız işi inanarak, severek yapıyoruz ve en önemlisi ülkemize, insanlarımıza faydalı olduğumuzu hissetmenin mutluluğunu taşıyoruz. Bize inanan ve güvenen müşterilerimize, Yalın Düşünce sevdalılarına, kitaplarımızı alıp okuyanlarımıza şükran duyuyoruz. Bugüne kadar 21 kitabı Türkçeye kazandırmanın mutluluğunu ayrıca yaşıyoruz.

Yalın Üretim, Yalın Şirket Yönetimi her şeyden önce bir Düşünme ve hayata bakış sistemidir. Bazılarımızın anladığı gibi bir “maliyet düşürme” aracından çok ötelerde bir insan sistemi, insanı öne çıkaran bir yönetim anlayışıdır. Günümüzde Yalın Düşünce ve Yalın Yönetim Sisteminin en etkili yönetim sistemi olduğuna dair bütün dünyada mutabakat gözlenmektedir.

İnsan, müşteri olarak, çalışan olarak, tedarikçi olarak, mal sahibi olarak, toplum olarak Yalın Düşünce de hep ön plandadır. “İnsana saygı” Yalın düşüncenin ana sütunlarından birisi olup diğeri, “sürekli İyileştirme” dir.

Doğru Ürün ve hizmetleri, yalın iş süreçleri üzerinde ilk seferde doğru yaparak, akıtarak, müşterinin beklentilerinin ötesine geçme hedeflenmektedir. Bir büyüme stratejisidir.

Mal Sahibinden CEO veya Genel Müdüre, Fabrika ve diğer Müdürlere, İlk Kademe saha yöneticilerine, uzmanlara, çalışanlara kadar uzanan entegre bir insan yönetim sistemdir. İş sonuçlarını sürdürebilir şekilde dramatik olarak iyileştirmek, öğrenmek, uygulamak, sabır, çaba ve zaman gerektirmektedir. İşin içine mal sahibinin girmesi başarılı bir dönüşüm için hayati önemdedir.

Yalın Dönüşüm Modelini/Platformunu sahada, şirketlerde başarı ile gerçekleştirebilmek için neleri nasıl yapmalıyız konusunu ele aldık.

Yalın Dönüşüm Modeli veya diğer bir ifadeyle, Yalın Dönüşüm Platformu her birisi birbirinden önemli 5 ana unsurdan oluşuyor.

Bu konuda her Yalın Enstitü yaptıklarını, gerçekleştirdikleri örnek projeleri anlattı. Yalın Enstitü Türkiye olarak Çorum Tarım Makinaları Küçük ve Orta Ölçek Firmaların (SME) Kümesinde gerçekleştirilen örnek Yalın Dönüşüm çalışmalarını anlattık. Büyük ilgi çekti. Büyük Şirket kategorisinde yaptığımız ve büyük mutluluk duyduğumuz Eczacıbaşı Yapı Gereçleri Sanayi ve Ticaret AŞ ait Vitra genelinde ve özellikle Çayırova’daki Mutfak Fabrikasındaki Yalın Dönüşüm çalışmaları büyük ilgi gördü.

Amerikan Yalın Enstitüsü (LEI) Yalın Dönüşüm çalışmaları yaptıkları Legal Sea Food isimli Boston Şehrinin en önemli Balık ve Deniz Ürünleri Restoran Zincirinin Genel Merkezini, Balık ve Deniz Mahsulleri Fabrikasını ve Yalın Dönüşüm çalışmalarının sürdürüldüğü model Restoran’ı ziyaret ettirdi. Mal Sahibi, ailesi, Şirket Üst Yönetiminin katıldığı toplantıdan sonra ekipler halinde fabrikayı dolaştık bilgi aldık. Ayrıca Legal Sea Food lokantasını yine ekipler halinde ziyaret ettik. Mutfak, Servis, hazırlama ve idari birimleri ayrı ayrı dolaştık. Mal Sahibinden ve Üst Düzey Yöneticilerden Bilgi aldık. Çalışan personel ile konuştuk. Öğle yemeği yedik.

Yukarıdaki görselde de görüldüğü üzere Yalın Dönüşüm Platformunun Birinci Unsuru Müşteri ve Müşteriye Sunulan Değer Kavramı ile ilgilidir. Yalın Enstitüler olarak bu konuda şimdiye kadar ortaya koyduklarımıza yeni unsurlar eklememiz gereğini vurguladık.

Yalın Enstitüler Toplantısında bir günü “Yeni Ürün ve Proses Geliştirme; İnovasyon, Yalın Girişim ve Girişimcilik”  konularına ayırdık. Hangi ülkede kimler neler yapıyor üzerinde durduk. Kendi aramızda bulunduğumuz yeri belirledik. İş Birliğimizi daha da arttırma konusunda kararlar aldık. Amerikan Yalın Enstitü’nün Yeni Ürün ve Proses Geliştirme” konusundaki çalışmalarını James Morgan yönlendirmektedir. Jim Morgan geçtiğimiz yıl içinde Türkiye’ye geldi kendisini 3 gün ağırladık. İki otomotiv firmamıza götürdük. Üçüncü günü ise Yalın Enstitü mensupları ile söyleşiye ayırdık. Jim Morgan, Toyota Ürün Geliştirme Sistemi kitabının yazarı, geçen yıllara kadar Ford Otomotiv Şirketinde Üst Düzey Ürün Geliştirme Yöneticisi olarak görev yaptı. Ford’un adeta yeniden doğuşunda CEO’luk yapan Alan Mulally’ın ekibinde yer aldı.

Jim Morgan’ın ürün geliştirme ilgili sunumunda Yalın Enstitü içinde konuya nasıl baktığını, nasıl ele aldığını açıkladı. Şimdiye kadar yönlendirdiği yeni ürün projeleri hakkında bilgi verdi. Jim Morgan Yalın Enstitüler Ağının Ürün Geliştirme konusundaki en önemli kaynaklarından birisi olduğunu tekrardan not ettik.

Arkasından Milano’da Kurulu tanınmış Bocconi Üniversitesinde görev yapan İtalyan Yalın Enstitüsü başkanı Profesör Arnaldo Camuffo’un çok ilgimizi çeken araştırma ve sunumunu izledik. Prof. Arnaldo İnovasyon, Start Up ve SME’ler konularında önemli çalışmalar ve projeler yapmaktadır. İtalyan Yalın Enstitüsü ikinci yöneticisi Roberto Ronzini Ferrari’nin bir tedarikçisinde uzun yıllar yeni ürün ile ilgili üst düzey görev yapmış olması bizleri yeni düşüncelere yönlendirdi. Yalın Enstitü Türkiye olarak İtalyan Yalın Enstitüsü ile beraber birçok projeyi birlikte yapabileceğimize olan düşüncemiz daha da somutlaştı. Ortak bir platformda birlikte çalışmayı kararlaştırdık. İleriki günlerde ilginç projeleri birlikte hayata geçirmemiz mümkün olabileceğine karar verdik.  Bocconi Üniversitesi, İtalyan Yalın Enstitüsü ve Türkiye Yalın Enstitüsü ile birlikte Avrupa Birliği Projeleri yapabilmeyi; Yalın Girişim/Lean start up, inovasyon ve girişimcilik ve SME’ler konusunda ortak projeler yapabileceğimizi düşünüyoruz.

LEI toplantımızın son sunumunu Boaz Tamir (İsrail Yalın Enstitü Başkanı) İsrail’de teknoloji devleri ile yaptığı çalışmaları nakletti. Boaz Tamir Ürün Geliştime, arge , girişimcilik, tasarım ve inovasyon  konularına odaklanmıştır. Bu çalışmaları yaparken Jim Morgan’da destek almaktadır.

MİT D-Lab, hhps//d-lab.mit-edu,  MİT -Buluş,Tasarım,Yaygınlaştırma Laboratuvarında sabah saatlerimizi geçirdik.  D-lab hakkında bilgi aldık, aktivitelerin yer aldığı bölümleri, çalışma atölyelerini, sınıfları dolaştık her birim hakkında bilgi sahibi olduk.

Cambridge, Kaliforniya’daki Stanford Üniversitesi çevresinde oluşan Silikon Vadisi ile aynı seviyede bir ekosistemdir. Tasarım, Teknoloji, Araştırma, Girişimcilik merkezidir. Teknoloji ve girişimcilik konularında çalışan girişimcilerin, araştırmacıların, Melek yatırımcıların, kurulu şirketlerin bir araya geldiği, birlikte çalıştığı özel bir kuruluşa ait “Community Innovation Collaboration” Center’i space-camb@cic.us ziyaret ettik. 11 katlı bina Girişimcilik, İnovasyon, Teknoloji odaklı çok amaca hizmet ediyor, ilgili kişileri, kurumları biraya getiriyor adeta ortak bir ekosistem oluşturuyor.  Katların birisinde yer alan “İnovasyon Kafe” tam bir buluşturma noktası. Bizim ziyaretimiz sırasında Kafe’de büyük bir kalabalık toplanmıştı ve toplantının özel gündemi Robotlar ile ilgili idi. Kafenin içi ana baba günü gibi insanlar üst üste birbirlerine sürekli bir şeyler anlatıyor, bir şeyler soruyorlardı. Bizlerde merakla etraftaki aktiviteyi büyük bir merak ile izledik. Bu bina tam da adına uygun bir işlevi yerine getirdiğine kanaat getirdik. En sonunda ev sahiplerimiz merkez ile ilgili bir sunum yaptılar. Bu merkezi çok beğendik.

Bir gün içinde Girişim, Girişimcilik, İnovosyon, Melek Yatırımcılık, Arge Tasarım ve Teknoloji konularında bilgi sahibi olduk. Japonya’ya yalın üretim konularında yaptığımıza benzer bir Study Mission organizasyonunu Cambridge merkezine yapabileceğimize ve Tasarım, Girişimcilik, İnovasyon ve Yeni Ürün ve Proses Geliştirmeye odaklanabileceğimize dair bir düşüncemiz oluştu.

Sürekli İyileştirme, İnovasyon, Girişim ve Girişimcilik, ArGe ve Yeni İş ve Ürün Geliştirme Yalın enstitü olarak Bizim asli işimizdir.

Yalın Düşüncenin kendisi bir inovasyondur. İnovasyon, mahiyeti itibariyle “yenilik ve faydayı” bir arada bulundurur. Henry Ford ve Frederick Taylor ve Alfred Sloan’la başlayan ve yaklaşık yüz yıl dünyanın bütün yörelerinde ve sektörlerinde uygulanan “Kitlesel Üretim ve Modern Yönetim”den Yalın Üretim ve Yönetime geçiş tam bir inovasyon’dur, eski sistemden radikal kopuştur. Bu yüzden anlaşılması ve tam olarak uygulanması için çok uzun süreler geçmesi, yoğun emek ve çaba gösterilmesini gerektirmektedir. Henry Ford’un Kitlesel Üretimi ve Alfred Sloan’ın Modern Yönetiminin bütün dünyaya yayılması bütün sektörlere yerleşmesi tam 50 yıl aldığı göz önüne alınırsa Yalın Düşüncenin de tam manası ile anlaşılması ve yaygınlaşması da benzeri süreleri alacaktır. Yalın Düşünce kitabının yayınından bu yana geçen 20 yıl içinde hem coğrafik ve hem sektörel yaygınlaşmada ve derinleşmede önemli mesafeler kat edilmiştir. Jim Womack ve Daniel Jones ile yapılan söyleşi önemli noktalara işaret etmektedir.

LEİ ve Yalın Enstitüler ağının başkanı John Shook toplantımız sırasında video’yu da kullanarak ve zaman zaman duvarı boylu boyunca kapsayan Yalın Yolculuğun tarihçesi üzerinden inovasyon konusundaki görüşlerini açıkladı. Bize izlettiği video’da Henry Ford’un ilk fabrikalarındaki montaj hattından başlayarak üretim hatlarında ve özellikle montaj hatlarına meydana gelen inovasyonu üzerinde konuştu. Henry Ford’un 1922 yılında yazdığı ,”My Life My Work” ve 1926 yıllarında yazdığı “Today and Tomorrow” kitaplarını okumanızı öneririm. Bu iki kitap Henry Ford’un hemen her türlü zorluğa karşı duruşa rağmen nasıl bir Girişimcilik, Yaratıcılık, İnovasyonu ortaya koyduğunu öğrenmek açısından önem taşımaktadır.

Yalın Düşüncenin modern zamanlardaki en önemli esin kaynağı, en iyi yaşayan örneğini oluşturan Toyota Üretim Sisteminin tarihçesini öğrenmek ayrı bir önemdedir. Japonya’nın 2. Dünya Savaşından önce ve bilhassa sonrasında Amerikan İşgali altında hemen hiçbir şeyin mevcut olmadığı olanında doğru çalışmadığı ortamında Otomobil gibi çok rekabetçi ve kompleks çok zahmetli bir ürünü hiç bir yerden lisans almadan sıfırdan deneysel olarak çabalayarak ortaya koyan Kichiro Toyota ve çalışma arkadaşlarının yaratıcılık, vatanseverlik dolu insanüstü yaratıcılık ve çabalarını öğrenmek önem taşımaktadır. Heroes isimli filmi izlerken gözyaşlarımızı tutamadığımızı da hatırlarım.

Girişimcilik, Yaratıcılık büyük mucit Edison’un ifadesi ile “yaratıcılık, yani inovasyon bir ölçek ilham üzerine 1000 ölçek ter akıtarak; binlerce tekrarı,  deneyi gerektiren büyük bir çaba, sabır ve risk alma işidir.”

Burada kastedilen çaba insanüstüdür. Büyük ve konsantre emeği, ve özellikle zamanımızda birbirini tamamlayan güvenen yetkin insanlardan oluşan büyük bir takım çalışmasını gerektirir. Zamanımızda tek başına büyük keşifleri, yaratımları gerçekleştirmek mümkün olamamakta, büyük ve güçlü ve bir şekilde örgütlü, büyük bir istekle bütün oyuncuların katıldıkları kolektif bir çabanın ürünüdür.

Yalın Düşüncenin hayata geçirilmesinde “Sürekli İyileştirme” en önemli yapı taşlarından diğeridir. İki temel Sütunun birincisi “İnsana Saygı”, ikincisi “Sürekli İyileştirmeye” aittir. Bir firmada çalışan her kişinin hangi pozisyonda olursa olsun hem üstlendiği standart işi standartlara uygun şekilde ilk seferde doğru olarak zamanında yapması ve aynı zamanda sürekli iyileştirmeyi düşünmesi beklenmektedir. Artık eskiden olduğu gibi yapanlar düşünenler tasarlayanlar kontrol edenler gibi ayırımlara ne zaman ne kaynak ayrılmamaktadır. Sürekli İyileştirmeden önce mevcut durumun sürdürülmesine ihtiyaç bulunmaktadır. Zaman içinde meydana gelebilecek sapmaları önleyici tedbirleri almak gerekecektir. Mevcudu Sürdürürken İyileştirmeler yapmak gerekmektedir. Ancak Sürekli iyileştirme mevcut ürünlerin hayatı sırasında sürekli gerekirken rekabetçi ortama ayak uydurmak için sürekli iyileştirmelerle elde edilen kazançlar yeterli olmamaktadır.

Orta ve bilhassa Üst kademelerin daha önemli ve büyük sistem Kaizen’leri yapması, Radikal şekilde verimli Değer Akış Sistemleri oluşturmaları istenmektedir. Türkiye’de 90’lı yıllardan bu yana Toplam Kalite konuları ile ilgilenmekteyiz.  O zamandan kalma yanlış bir anlayışımız olduğunu düşünüyorum. Sanki Sürekli İyileştirme yalnız alt kademedeki çalışanlardan beklenmektedir.

Bilhassa Ürün Değişikliklerinde “Kaikaku” diye ifade edilen Ürün, İş Prosesleri ve Müşteriye Değer sunumlarında Radikal farklılıklara gerek bulunmaktadır. Dünyanın he hangi bir yerindeki müşterinin seçebileceği birçok alternatif içinden niçin bizim sunduğumuz ürünü ve hizmeti, değer sunumunu (value proposition) tercih etmesi sorusuna, doğru cevap verebilmek için ilgili firmanın top yekûn olarak büyük emek büyük dikkat, büyük yaratıcılık ve adeta 10x daha büyük çaba göstermesi beklenmektedir. Çalışanların firmaya bağlılık ve aidiyetlerini en üst düzeye çıkartırken top yekûn sahip oldukları tecrübe ve niteliklerinin en üst düzeye çıkartılması için gereken her şey yapılmalıdır. Bunu gerçekleştirebilmek için Yalın Dönüşümü bütün firma içinde baştan sona herkesi kapsayacak şekilde gerçekleştirmek gerekecektir.

Esas soruya gelecek olursak, teknolojinin yarattığı yeni imkânlar ve tehdit ile başa çıkabilmek için Yalın Yönetim Sisteminin bütün ögelerini yerine getirmek, sürekli iyileşme ve inovasyonu birlikte olacak şekilde firma ve paydaşların sürekli gündeminde tutmak, yenilikçilik ile sürekli iyileştirmeyi aynı zamanda sürdürmek hayati önem taşıyacaktır.

Dünyada ve Türkiye’de yaşadığımız bu büyük dönüşümle başa çıkabilmek, şirketlerimizin rekabetçiliğini sürdürebilmek ve insanımızın refahını artırabilmek için sürekli olarak iyileştirme ve İnovasyon birlikte gerçekleştirmemiz zorunludur.

Yalın Dönüşüm yolculuğuna girişmek ve sürdürmek yeni bir Liderliğe ve Yöneticilik Yaklaşımına ihtiyaç olacaktır.

50 yılı aşan çalışma hayatım içinde sürekli öğrenmeye büyük önem veren bir kişi olarak günümüzde ayakta kalabilmek ve sahip olduklarımızı sürdürebilmek için her günden daha çok çabaya, dikkate, odaklanmaya, enerjiye ve Liderliğe ihtiyaç olduğuna inanıyorum. Yalın Düşüncenin uzun yıllar içinde deneysel olarak geliştirdiği Yalın Liderlik ve Yöneticilik Yaklaşımının aradığımız yaklaşım olduğuna bütün kalbimle inanıyorum.

Yalçın İpbüken

Başkan

Yalın Enstitü