Hangisine Odaklanalım: Proseslere veya Sonuçlarına? Hangisine?
“Kazananlar, Sonuçlar yerine Proseslere Odaklananlardan çıkacaktır. İş yaşamı dışında başta spor olmak üzere her alanda bu böyle olacaktır.”
Bu yazıyı Çok önemli buldum. Orry Fiume’nin Bu makalesi LEI’nin Lean Post sitesinde 20 Nisan’da yayınlanan yazısından tercüme ettim ve yorumladım.
Orry Fiume, Yalın Enstitü’nün davetlisi olarak 2 defa İstanbul’a gelmişti. Yalın Finans ve Mali İşler Yöneticilerine yönelik eğitim vermişti. Her iki seferinde de katılımcılardan çok yüksek değerlendirme almıştık. Orry Fiume, Art Byrne ile birlikte Wiremold şirketinde Yalın Dönüşümü tam manası ile gerçekleştiren ilk Üst Düzey Mali İşler Yöneticisi. Wiremold amerika birleşik devletlerinde Toyota Üretim Sistemini tam manası ile gerçekleştiren ilk üretim firmalarından birisi. Bu vasfı ile Yalın Düşünce kitabında önemli bir bölüm Wiremold’a ayrılmıştı. Nitekim 1998 yılında İstanbul’da ilk defa tertiplediğimiz Yalın Zirve’de sunum yapması için Art Byrne’i İstanbul’a getirmiştik.
Art Byrne’in yazdığı Yalın Dönüşüm kitabı, Yalın Enstitü kitaplarındandır. Wiremold’daki Yalın Dönüşümden ve dikkati çeken İş Sonuçlarından bahsetmektedir. Biz bu kitabı özellikle mal sahiplerini düşünerek bir arkadaşımıza tercüme ettirdik.
Orry Fiume’nın yalın üretim, Yalın Yönetim bilgisi ve deneyimi sıra dışı. Yalın CFO yani Yalın Mali İşler Üst Düzey Yöneticisi Profilinin en başarılı olmuş Lantec Firmasından CFO Jeanne Cunningham ile birlikte en iyi ilk örneklerinden birisidir.
Orry Fiume’nin bundan bir müddet önce yazdığı Lean Post yazısını da Türkçeye Dr. Ayperi Okur’un yardımı ile tercüme etmiştik.
Bu yazısında, Orry Prosese Odaklanmanın öneminden bahsediyor. Yazısında iş yaşamı dışından, spor’dan da örnekler veriyor.
David Feherty, eski bir profosyonel Golf Oyuncusu ve Golf Yorumcusuna gazetecilerden birisi, Tiger Woods’un son zamanlardaki kötü oyun performansı hakkındaki düşüncesini soruyor. David’in cevabı, “Tiger Woods son zamanlarda eskisinden çok fazla oyununun sonuçlarını düşünüyor ve endişe ediyor. Halbuki, En başarılı dönemlerinde yalnız oyununa-yapmakta olduğu vuruşa- odaklanıp, sonucu ile hiçbir şekilde ilgilenmiyordu. Son zamanlarda prosese olan eski dikkati azaldı. Kendisi hala yetenekli, fakat son birkaç yıldır daha çok oyunun sonuçları ile ilgilenir oldu.”
“Gençliğimde basketbol oynuyordum hatta genç milli takımda oynamıştım. Ne zaman dikkatimi, odağımı oyundan skora kaydırsam, skor ile ilgilensem, ne zaman dikkatimi atış veya oyun yerine sonuca kaydırsam, çıkan sonuç başarısızlık oluyordu.”
Yine basketboldan bir anı, GS Genç Basketbol takımımızın koçumuz zamanın en değerli basketbolcusu Yalçın Granit ağabeyimiz idi. Kendisi bizim gençlik idolümüz idi. Yalçın ağabey antrenmanda bize aynı anda bir gözümüz ile topu, diğer gözümüz ile rakibimizi takip etmemizi çalıştırırdı. Birinden birini kaçırdığımızda oyundan düşüyorduk. Buna başka bazı koçlar helikopter bakışı da diyorlar. Hem oyunun içinde kalıp hem de yukarıdan oyunu okumaktan bahsederlerdi. Nitekim, oyunun en iyi sporcuları ile başarılı sporcular arasındaki en önemli fark: sporun yıldızlarında zaman içinde çok gelişmiş bir ön sezi yeteneği oluşuyor. Bu tip sporcular, zaman olarak anının önüne geçip gelen ana doğru hareket etmeye başlıyorlar. Adeta 1-2 salise sonra olacağı sezebiliyor ve ona göre vaziyet alıyor veya hareket ediyorlar ve bu şekilde rakibin 1-2 salise önünde hareket ederek avantaj elde ediyorlar. Messi’de ve Ronaldo’da bu özellikleri görebiliyoruz. İşte bu yüzden star sporcuları izlemek büyük bir keyif veriyor.
Ancak bu beceri kolayına kazanılmıyor, binlerce, on binlerce, on yıllarca tekrar yapa yapa sonunda bu yetenek gelişiyor ve seyrine doyum olmayan bir sahneyi yaratıyorlar. Onun için dünya çapında üne kavuşuyorlar.
Bir başka örneği Yüzme Sporundan vermek istiyorum. Michael Phelps, Pekin olimpiyatlarında 7 altın madalya kazanmış. Sıra 8. Yarışa geliyor. Yarış başlıyor. Bir an Michael’in gözlüğüne su giriyor ve yarışı ve etrafı görme yeteneğini yitiriyor. Normal olan Michael’in yarışı terk etmesi veya yarışı sonlardan bitirmesi, ancak yarış böyle bitmiyor. Yine Michael birinci geliyor ve olimpiyat rekorunu kırıp 8.Altın madalya’yı kazanıyor. Konuyu daha da uzatmamak için Charles Duhigg’in “Alışkanlıkların Gücü” kitabında bu bölümü bulmanızı ve okumanızı öneriyorum.
Yaptığımız her şeyde ister iş hayatımız olsun ister özel yaşamımız, yaptığımız her şeyi belirli bir proses içinde gerçekleştiririz.
Orry’in oğlu profosyonel Spor Fotografçısıdır. Bir gün bir beyzbol oyunu sırasında oğlunun yanında aynı spor sahnelerini birlikte çekmeye kalktılar. Oğlunun çektikleri ile Orry’ninki arasında dağlar kadar fark vardı. Makinada görerek istediğiniz spor karesini yakalamak isterseniz, iş işten geçer, istediğiniz kareyi yakalayamazsınız.

İyi fotoğraf çekebilmek için fotoğrafçılığı ve kullandığınız makinanızın bütün özelliklerini ve yeteneklerini çok iyi bilmeniz gerekir. Ancak bunun dışında çekeceğiniz anı önceden hissetmeniz ve önceden harekete geçmeniz gerekmektedir. Bunun için Oyunu çok iyi bilmeniz gerekir. Hangi durumlarda hangi hareketin geleceğini önceden hissedebilmeniz gerekiyor. İş bununla da bitmiyor, ayrıca her oyuncunun kendine özel oyun anlayışı ve stili vardır, oyuncuyu çok iyi tanımanız ve sportif hareket sırasında Oyuncunun hareketlerini önceden hissedip ona göre sporcudan önce harekete geçmeniz gerekiyor. Bütün bu anlattıklarımız “Proses” ile ilgilidir.
Nitekim, Toyota Üretim Sistemi, günümüzde “Proses Sırasındaki Kalite”den bahsetmektedir. Toyota’nın istediği, proses üzerinde iken, proses sırasında kaliteyi ilk seferde doğru üretmek istemektedir. Bunu temin için takip edilen kriterlerin en başında “İlk Seferde Doğru Kalite” gelmektedir.
Prosesin sonucu üç halde bulunur. Birincisi, henüz proses üzerinde çalışma devam etmektedir. İkincisi, Prosese başlanılmak için beklenilmektedir. Üçüncüsü ise, Bir başka yerde çalışılmak için bekletilmek üzere taşınmaktadır. Bekleme, taşınma ve müşterinin istemediği çalışma israftır. İstenilen sonucun ilk adımından en sonuncuna kadar geçen zamanın %90 israftır. Çünkü prosese değer katmamaktadır.
Toplam Akış süresini kısaltabilmek için ilk önce beklemelerin ve taşımaların üzerine eğilmemiz gerekecektir. Bunlardan sonra katma değer yaratmayan işlemler üzerine odaklanmak gerekecektir.
Wiremold’da siparişten teslimata toplam akış süreleri, 4-6 haftalardan ilk önce günlere, daha sonrada birkaç saate indirebildi.
İş yaşamında, sporda, satranç oyununda kazanmak istiyoruz. İş yaşamında kazanabilmek için, rakiplerden daha başarılı olarak müşterileri memnun etmek gerekiyor. Bizler sonuçları direkt olarak iyileştiremiyoruz. İyileştirmeleri ancak üretim, ürün geliştirme ve destek süreçlerini iyileştirerek yapabiliyoruz.
Tercüme eden ve Yorumlayan

Yalçın İpbüken

Başkan

Yalın Enstitü