Yalın Enstitü olarak İsrail’e gidiş amacımızı,  İsrail ziraatını, ziraat çevresinde rol üstlenen önemli kurum ve kuruluşları tanımak; ilgililerle tanışmak; ilişki kurmak; edinilen tecrübeden yalın enstitü faaliyetlerinde istifade etmek, olarak belirlemiştik.
Ziyaret organizasyonu: İsrail Yalın Enstitü Başkanı Boaz Tamir, ziyareti organize etti. Planlamayı, ziyareti fiilen organize eden ve bütün ziyaretleri birlikte yaptığımız Isaak Lidor ile birlikte yaptı. Bir kısım ziyaretlere de katıldı. Son gün şarapçılık, şaraplık üzüm yetiştiriciliğini tanıttı, şarap üretimi ve satış prosesini üzerinden yalın üretim prensiplerini nasıl öğrettiklerini tanıttı; çevredeki meyvecilik alanlarını, seraları, bilgisayarlı damlama sulama sistemlerini dolaştırdı. Daha önce kurduğu sulama sistemlerini kullanıldığı alanlarda gösterdi.
Boaz Tamir ve Isaak Lidor olmadan 3,5 gün içinde aşağıda belirteceğim kapsamda ve derinlikte araştırma yapmam mümkün olamazdı. Boaz Tamir’e bu yakın ilgi ve yetkin organizasyondan dolayı şükranlarımı sundum, huzurunuzda bir kere daha ifade etmeyi bir borç biliyorum.
Issak Lidor bütün hayatı ziraat, ziraat örgütleri, ziraat ile ilgili sanayi kuruluşları, ziraat bakanlığı genel müdürlüğü yapmış son derecede deneyimli ve kendisi ile beraber ziyaret ettiğim herkesin sevdiği ve hürmet ettiği bir kişilik. 71 yaşına rağmen halen aktif, çalışma hayatının içinde başkan ve danışman olarak bulunuyor. Dolayısıyla bilgileri güncel. Kendisinden bundan sonra da yararlanmayı önemsiyorum.
İsrail ziraatı ile kazanımımın başında Boaz’ın İsrail’deki etkisini yerinde görmek ve Issak’ı tanımaktır diyebiliyorum.
Ziyaret edilen ziraat örgütleri arasında (3 Kibbutz: Kibbutz Magal, Kibbuz Maanit ve Kibbutz Maagan Michael), 1 Muşaf (Betizhak) denilen ziraat yapan köy; çiftçiler, süt hayvancılığı yapan çiftçiler, şaraplık üzüm ve şarap imalatçısı, balık çiftliği yöneticileri, Granot isimli dev bölgesel tarım kuruluşu (Central Agricultural Cooperative Union Ltd)
Zirai Kurumlar: Süt ve sütlü mamuller yönetimi (Israel Dairy Board), meyve ve sebze yönetimi (The Plants and Marketing Board);  sulama idaresi; köy kooperatifleri ve zirai sanayi kuruluşları; ziraat bakanlığı çiftçi hizmet birimi (Ministry of Agriculture and Rural Development Extension Services) ve The Agricultural Research Organisation Vulcani Center; ziraat konusunda doktora sahibi üst düzey deneyimde kişilerle (Dr. Mordehai Cohen) anlamlı görüşmelerde bulundum.
Balık çiftçiliği, zeytin ve zeytinyağı, badem, citrus, tavukçuluk, süt hayvancılığı, şaraplık üzüm yetiştiriciliği ve özel şarap imalatı, avokado yetiştiriciliği ile ilgili bilgi aldım. Dünyanın en modern avocado paketleme tesisini gezdim.
Netafim (Adana’da şubesi var) ve New York borsasına kayıtlı Plasson isimli ziraat ve sulama ile ilgili önemli sanayi kuruluşunu ziyaret ettim. Özellikle bu iki firmanın yaptığı araştırma çalışmaları ile ilgili çeşitli bilgi aldım.
İsrail’in süt üretiminde 12.000 litre ortalama verim ve süt mamullerinde Dünya’daki en başarılı ülke olduğunu, bunun nedenlerini öğrendim, diye düşünüyorum. (Israel Dairy Board)
İsrail tarımının tarihi gelişimi ve bugününü, ziraat yapılan alanları muhafaza etme konusundaki kararlılıklarını; sulama ve genel olarak araştırma ve geliştirmeye; özel müşteri taleplerine yönelik pahalı zirai ürün yetiştirmeye verilen önemi; su konusundaki üst seviyedeki sorunu ve su konusunda en üst düzeyde aldıkları tedbirleri; araştırma konularını, geliştirdikleri araçları, ürünleri, yeni teknolojileri,  sistemleri öğrenme imkânım oldu.
Edindiğim diğer izlenim de tarım ile ilgili kurum ve kuruluşlarda temas ettiğim kişilerin, yetkililerin bürokratlıktan daha çok tarıma ve çiftçiye çok daha yakın olduğunu, adeta tarımın içinde olduklarını gözlemledim.
Tarım, ziraat ile sanayi kuruluşları, bakanlık, bölgesel kuruluşların her birisi yüksek seviyede teknoloji kullanmaya son derece istekli olduklarını; köylerdeki çiftçilerin eğitimlerinin çok yüksek olduğunu, hemen her bir çiftçinin, süt üreticisinin İngilizce konuştuğunu izledim, teknolojiyi çok etkin bir şekilde kullandıklarını gözlemledim. Çiftçilerin, ziraat ile uğraşanların öğrenme meraklarının üst düzeyde olduğunu öğrendim.
Özellikle şaraplık üzüm üretiminden marka şarap üretimine ve satışına kadar geçen 7-8 yıllık değer akışını takip etmem çok ilgi çekici idi. Zaten Boaz Tamir’in yalın düşünceyi öğretmek için bu firmayı ve Barak’ı seçmesini, şarap üretilen mekânda tarımdan şarap üretimine, dinlendirmeye ve satışa bütün prosesin geçtiği değer akışını katılımcılarla paylaşmasını Yalın’ın ilk başlangıç eğitimi için çok etkili yöntem olduğuna dikkat ettim. Dededen babaya babadan oğula üzüm üretiminin bütün püf noktalarını çiftçi Barak’ın nasıl öğrendiğini, nasıl deneyler yaparak bilgisini geliştirdiğini,  en iyisini üretebildiğini, zaman içinde şaraplık üzüm konusunda yörenin tanınan bir ismi olduğunu kişinin ağzından duymak çok etkili idi.
Yılda 250 ton şaraplık üzüm yetiştiren kişinin 12 yıl önce, eşinin Avustralya’da gıda mühendisi olması ve özel şarap üretmeye karar vermelerinin tam bir girişim ve tasarım faaliyeti olması ve bu prosese Boaz’ın başından itibaren bizzat destek vermiş olması ilgimi daha da arttırdı.
Uzun hikâyeyi kısa kesmek için, “Somek” şarap markasını nasıl geliştirdiklerini, Somek şaraplarını bütün İsrail toplumunun tanıdığı, beğendiği ve tercih ettikleri marka haline getirdiklerini; 25 ton miktarındaki şaraplarının %60 ‘ını Barakın evine gelip şarap tadan ve satın alanlara satar hale gelmişler. Geri kalanını ise, seçkin restoranlara, şeflere ve sosyal medyadan en yüksek fiyata satıyor. Sattığı şarapları bir marka haline getirebildiği ve kapısından sattığı için tüm şarap işini kendisi, eşi ve 7 çocuğu ile birlikte yapıyor. Şarap prosesinde çalışan en küçük çocuğu 2. 5 yaşında.  Tam bir başarı, yalın değer zinciri, yaratıcılık ve girişimcilik öyküsü. Tarladan prosesin her noktasına kadar kaliteyi nasıl garanti ettiğini ise, daha kapsamlı raporumda belirteceğim.
İlerleyen zaman içinde İsrail’e study mission turlar düzenleyebileceğiz; uzman eğitimci, danışman ve konuşmacı getirebileceğiz. Yalın Enstitü danışmanlığını verebileceğiz.
Özetlersek, Yalın Enstitü olarak tarım konusunda çaba göstermeyi uzun zamandır arzu ediyoruz. Halen bir kısım Türkiye’nin gözde gıda firmaları ile çalışıyoruz. Şimdiki arzumuz, tarıma, tarım ARGE’sine kadar bütün değer zincirini bir eko sistem haline getirebilecek çalışmalar yapmaktır.  Yoksa Türkiye’nin her alanda olduğu gibi ziraat ve zirai ürünler endüstrisinde de çok başarılı faaliyetler var, girişimcilerimiz bulunmaktadır. Şimdi tarımdaki verimi daha çok arttırmak, adam başı, dönüm başı, hayvan başı verimliliği dünya ile rekabet edebilecek seviyeye getirebilmek, çevreyi ve başta su kaynakları olmak üzere çevremizi daha itinalı kullanmak, tarımla uğraşan ailelerin, insanların gelir, eğitim, bilgi ve refahlarını daha da arttırmak olmalıdır.
Herkesin yeni yıllarını kutluyor, başarı, esenlik, mutluluk ve sağlık diliyorum.

Yalçın İPBÜKEN
Başkan
Yalın Enstitü, Türkiye
29 ARALIK 2014