Sorular: Çalışanların inovatif düşünebilmesini nasıl sağlayacağız?

Şirketin inovasyonu, günlük işin içine katması için ne yapmalıyız?

Şirketin, inovasyonu stratejik planın bir parçası haline getirmesi için ne yapmalıyız?

İnovasyon Nedir?

Kısa tanım olarak bir “bir yeniliğin değer yaratmasıdır”” diyebiliriz.

Daha detaylı tanım ise “ürün/hizmet, süreç ve iş modelimizde, müşteri için değerli olan (fayda) ticari yenilikler yapmak ve bunu şirket içinde hem kalıcı hem de sürdürülebilir hale getirmek” olabilir.

Yalın uygulamalarda “müşteri için değer” beş ana prensibimizden biri ve başlangıç noktamızdır; inovasyon için de aynısı geçerlidir.

Önemli olan şirketlerin rekabetçi avantaj yakalayarak sürdürülebilir kârlı büyümelerine inovasyonun katkısını sağlamaktır. Önceliğimiz sektörde «Devrim Yaratmak» değildir; ancak doğal olarak olmasını arzu ederiz. Amacımız,

• herkesin ben bunu nasıl düşünemedim diyeceği kadar basit ve göz önünde olanı yakalamak
• bunu ticarileştirerek müşteriye ulaştırmak
• iş yapma biçiminde yapacağımız değişikliklerle hayatı kolaylaştıracak iyileştirmeler ortaya koymak
• her gün yaptığımız işlerin girişimcilik ruhuyla ele alınmasını sağlamaktır

Şirketler ne tür inovasyon çalışmaları yapılabilir?

Şirketler rekabetçiliği yakalamak ve devam ettirmek için hem iç hem de dış kaynakları etkin ve verimli kullanmalılar. O halde yalnızca kurumsal inovasyon değil aynı zamanda kardeşleri olan kurum içi girişimcilik ve kurumsal girişimcilikten de bahsetmeliyiz.

Kurumsal inovasyon, şirketin mevcut yetkinlikleri ile vizyon ve stratejileri çerçevesinde yeni ürünler, süreçler ve iş modelleri yaratma sürecini simgeler. Çalışanlar kendi rol ve sorumlulukları çerçevesinde sıçramalı iyileştirmeler ya da problem çözme faaliyetleri gerçekleştirirler. Aşağıdaki tablodaki tüm geliştirme türleri bu gruba girecektir. Bu aşamada fikir üretme teknikleri ve problem çözme eğitimleri alınmasını tavsiye ederiz.

Kurum içi girişimcilik, çalışanların, şirket yetkinliklerini bir girişimci gibi ve daha çok gönüllülük esasıyla kullanmaları sonucunda şirket içinde yeni bir iş alanı geliştirme sürecini tanımlar. Bu iş alanı yeni bir şirketin “doğumuna” sebep olabilir. Şirket stratejisinden gelen, şirketin bir ihtiyacından doğan “geliştirilmesi gereken” konular tüm çalışanlara duyurulur ve onların ekipler kurarak yeni iş önerileriyle ortaya çıkmalarını sağlayacak ortam oluşturulur.

Kurumsal Girişimcilik konusunda ise pek çok üniversitede “kuluçka merkezleri” vardır. Burada girişimciler yeni iş kurarlar. İşte bazı şirketler benzer ortamı kendi bünyelerinde oluşturup girişimcilerin kendi alanlarıyla ilgili projelerini finanse etmektedir. Amaç, şirket paradigma-sının dışında düşünebilen bir grubu şirketin gelecek planları için çalıştırmaktır. Girişimcilerin kurup geliştirdikleri yeni işler şirketin değer zincirine rekabet avantajı katar. Bunu da “evlatlık edinmeye” benzetebiliriz.

Bunlar için örnek verebilir misiniz?

Örneğin bir ürünü 8 haftada teslim edebiliyorsunuz. Bunu 6 haftaya indirmek için problem çözme çalışması yaparsınız. Ancak 1 haftaya indirebilmek için inovasyona / sıçramalı iyileştirmeye ihtiyaç vardır. Her iki çalışma kurumsal inovasyon olarak adlandırılabilir ve bunları gerçekleştirmek üzere aslında farklı yetkinliklerde kişilere ihtiyacınız vardır.

Teslimatı 1 haftaya indirme başarısını gösterdiğinizde eğer bu becerinizi yeni bir danışmanlık işi haline getirmeye karar verirseniz buna kurum içi girişimcilik diyebiliriz.

İnovasyon çalışmalarında bahsettiğiniz kişisel tarz ve yetkinlikten kastınız nedir?

İnsanlar farklı kişiliklerde ve farklı yetkinliklerdedir. Bazı kişiler şirket içinde rutin işleri yapmaktan mutlu olabilir ve bu çerçevede yetkindir. Bazı kişiler ise rutin işlerden sıkılır ve yeni arayışlar, deneyler peşindedir. Her iki çalışana da ihtiyacımız vardır, yeter ki bunların farkında olalım. Yukarıdaki tabloda bunu işaret etmeye gayret ettik.

İnovasyon ve liderlik ilişkisini nasıl kurarsınız?

Sektörünüzde belirsizlik az ise geleneksel metotla yönetime devam edebilirsiniz. Belirsizlik arttıkça yönetim tarzını değiştirmek gerekir.

Şirketler büyüdükçe, inovasyondan çok mevcudu korumak, yönetmek/uygulamak üzerine odaklanır. Şirketlerin büyüdükçe yenilikçilik yeteneklerini kaybetmelerinin sebeplerinden biri budur.

Artan belirsizlik ortamında liderler karar vericilerden çok «deney yapan ve deney yaptıracak ortam sağlayan» kişiler olmalıdırlar. Belirsizlik ortamında yönetim tarzının, “Bence doğrusu budur!” demek yerine “Çözüm öneriniz nedir?” ya da “Doğrusunun bu olup olmadığını nasıl bir deney ile en hızlı şekilde anlarız?” olması gerektiğini düşünüyoruz.

Fikir yönetimi ve inovasyon yönetimi aynı süreçler midir?

Fikir yönetimi inovasyon sürecinin bir parçasıdır. Ancak, fikirleşme sürecine başlamadan önce şirketi, müşteriyi, tüketiciyi anlamak, vizyon ve stratejiler ile yoğurmak gerekir. Bunlar hangi alanlarda fikir üreteceğimizin bir göstergesidir.

Bu alanlar belirlendikten, fikirler üretilip geliştirilerek seçildikten sonra proje yönetim süreci başlar. Aslında bu da kavramların detaylandırma ve uygulamasını içerir.

Proje yönetim süreci üretim ve satışa hazırlık olarak adlandırılan ticarileştirme ve sonrasında ise sürekliliği temin etmek adına lansman sonrası süreci içerir.

Hakan Akgül

Danışman ve YK Üyesi

Yalın Enstitü

Katkı: Evrim Bayam Pakiş, Yalçın İpbüken, Cevdet Özdoğan