KOBİ İşbirliği ve Kümelenme Projesi

Ağ Oluşturma ve Bölgesel İşbirliği için KOBİ’lerin Güçlendirilmesine Yönelik Teknik Yardım

“KOBİ İşbirliği ve Kümelenme Projesi”, uzun adı ile “Ağ Oluşturma ve Bölgelerarası İşbirliği için KOBİ’lerin Güçlendirilmesine Yönelik Teknik Yardım Projesi”, Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği tarafından finanse edilmektedir. 22 Şubat 2011 tarihinde başlamış olan projenin toplam bütçesi 5 Milyon Avro’dur.
KOBİ İşbirliği ve Kümelenme Projesi, Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı (BROP) kapsamındaki bölgede bulunan KOBİ’lerin uluslararası pazarlarda rekabet güçlerini artırmayı hedeflemekte ve bu hedefe ulaşabilmek amacıyla, Trabzon, Samsun, Çorum, Kahramanmaraş, Gaziantep illerinde önceden belirlenen sektörlerin rekabetçiliğinin artırılması için kümelenme yaklaşımı kullanılmaktadır.
Hepimizin bildiği gibi, ekonomik ve siyasi anlamda sürekli bir değişim ve yeniden yapılanma süreci içinde olan dünyada, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde makine sektörünün özel bir konumu bulunmaktadır. Çünkü, Türk Makine Sektörü küreselleşme sürecinde üretim, pazarlama, satış ve ticaret alanlarında dünya ile entegrasyonunu tamamlamış bir sektördür. Son yıllarda Çorum ili özellikle bu entegrasyonu “Tarımsal Gıda İşleme Makine Sektörü” ile yakalamış bulunmaktadır.
Tahıl İşleme veya Tarımsal Gıda İşleme Makineleri Sektörü olarak adlandırılan sektörün 2012 yılı dünya ihracatı 2,3 milyar Dolar civarındadır. Çin, 297 milyon Dolar ihracat rakamıyla sektörün lideri konumundadır. İsviçre, 279 milyon Dolar ile pastadan ikinci büyük payı alırken, İtalya 238 milyon dolar ile üçüncü, Türkiye ise 208 milyon Dolar ihracat rakamlarıyla dördüncü sırada yer almaktadır.
Daha detaylı incelendiğinde, “Hububat ve Baklagillerin Öğütülmesi, İşlenmesi İçin Makine ve Cihazlar” alt grubunda 163 milyon Dolar ihracat rakamıyla, 164 milyon Dolar ihracat rakamına sahip İsviçrenin hemen ardından Dünyada 2. sırada olduğumuz dikkat çekmektedir.
Çorum Tarımsal Gıda İşleme Makine üreticilerinin büyük bir çoğunluğunu “Un ve Yem Makineleri Üreticileri” oluşturmaktadır. 1960’lı yıllarda tek makine üretimiyle başlayan sektörün gelişim süreci, kapasite, çeşit, teknoloji ve kalite gibi birçok alanda yapılan yeniliklerle devam etmiştir. Önemli bir deneyim ve uzmanlığa sahip olan sektör bugün, dünyanın her kıtasına istenilen her kapasitede sayısız anahtar teslim fabrika kurabilme referansına sahiptir.
Türkiye, Dünyanın en büyük 17 ekonomisi arasında yer almakta, artan dış ticaret hacmi ve ekonomik performansı ile de her geçen gün biraz daha öne çıkmaktadır. Türkiye’nin önümüzdeki yıllar için iddialı hedefleri vardır; Cumhuriyetin 100. yılının kutlanacağı 2023 senesinde ihracatın 500 milyar ABD Doları olması ve dünyanın en büyük 10 ekonomisi arasında yer almak bu hedefler arasındadır.
Bu hedeflere bağlı olarakta, Çorum Tarımsal Gıda İşleme Makineleri Sektörünün vizyonu; dünyadaki güçlü konumunu korumak ve gıda işleme makinelerinde ürün yelpazesini geliştirmek olarak belirlenmiştir. Artık firmalarımız güçlü olmayı sadece büyük değil aynı zamanda hızlı ve esnek cevap verme kabiliyetine sahip olmak olarak tarif etmekteler.
Kısacası bu sektörde faaliyet gösteren firmalarımız, bugüne kadar ürünlerinin kalitelerinde sektöre yansıttıkları başarıyı, bu günden sonra ancak imalatlarındaki esnek ve yalın üretim modeli ile sağlamlaştırabileceklerini ve sürekliliğini sağlayabileceklerini görmüş durumdalar.
Tüm konulan hedeflere ulaşmak için, uygulamaya konulan bu destek programı, kümeler için bugüne kadar gerçekleştirilenlerin karşısında, en etkili destek aracı haline gelmiştir. Zira bu proje ile birlikte Yalın Enstitü Derneği ile beraber ilk defa başlatılan pilot uygulamalı eğitim modeli firmalar bazında hızlı ve etkili bir çözüm sunmuştur.
5 firmanın oluşturduğu Çorum Tarımsal Gıda İşleme Makineleri kümesi Ticaret Odası Proje Sorumlusu Engin ÖZÜCAN koordinatörlüğünde, Yalın Enstitü Derneğinden, Yalın Uzman Hüsrev YAMAN’ nın danışmanlığında,  ayda ikişer günlük periyodlarla, yaklaşık 6 ay yürütülmüştür.
Çorum Tarımsal Gıda İşleme Makineleri Kümesindeki çalışma yapılan firmalar ;

1. DURA MAKİNA SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
2. ALAPALA MAKİNA GIDA SAN. TİC. A.Ş
3. DUDUOĞLU ÇELİK DÖKÜM SANAYİ TİC. VE SAN.  A.Ş.
4. YAĞMAKSAN YAGLILAR MAKINA SAN. VE TIC. LTD. ŞTİ.
5. İKİ-EL MAKİNA İNŞAAT GIDA SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.

 Yalın Enstitü Derneği ile Yapılan Çalışma

Yalın Enstitü Derneği bugüne kadar sahiplendiği ve vizyonu gereği yaymaya çalıştığı “Yalın Düşünce” yi ve “Yalın Üretim Teknikleri” ni her fırsatta gerek açık eğitimlerle gerekse firma içi yaptığı özel “Yalın Üretim Projeleri” ile  yüzlerce defa uygulamış ve uygulamaktadır.
Firmalarda uygulanan “Yalın dönüşüm” üm amacı, firmaların mevcut süreçlerinde, önce potansiyel yalın liderleri belirleyip onları eğiterek israf noktalarını görmeyi öğretmek ve teknikleri öğreterek bu israflarla savaşmalarını sağlamak. Dolayısıyla daha  verimli, kaliteli ve daha karlı iş süreçlerini hayata geçirmektir.
Bu küme projesin de ise Yalın Enstitü Derneği uzmanı, benzer eğitim metoduna ilaveten, tüm firmaları katılımcılarla beraber ziyaret etmiş ve firmalarda hızlı sonuç alınmasını sağlayacak şekilde, Yalın düşünce, israflar nedir?, genel üretim alışkanlıkları nelerdir?, özellikle kitle üretimi nasıl zarar verir?, sürekli akışı bozan noktalar nasıl tespit edilir?, değer en kısa nasıl yaratılır? Süreçler nasıl yalınlaştırılır? gibi konu başlıklarına öncelik vermiştir. Bu sorgulamalardaki ilk amaç katılımcıların hızlı bir şekilde düşünce yapısını değiştirip, alışkanlıklarından silkinip kurtulmasını sağlamaktır. İkincisi ise her bir eğitim buluşması kümedeki diğer bir firmada gerçekleştiğinden, tüm katılımcılar klasik alışkanlıkların sadece kendi firmalarında değil farklı şekilde yada oranda da olsa diğer tüm firmalarda da bulunduğunu kendi gözleriyle görmesini sağlamaktır.
Firmalarındaki yanlışlıkları, eksikleri gören katılımcılar, “Yalın Üretim Teknikleri” eğitimleri ile beraber bu problemlerini nasıl çözeceklerini öğrenmişler ve alacakları aksiyonları planlayıp bunları uzman danışmanlar eşliğinde gerçekleştirme fırsatı bulmuşlardır. Yapılan uygulamalar, haftalık yapılan birer günlük firma ziyaretleri ile yerinde görülmüş ve takip edilmiştir.

Proje Adımları

Proje Yalın Enstitü tarafından firma bazında aşağıdaki adımlarla yürütülmüştür.
Yalın Düşünce & Farkındalık eğitimi; Bu eğitim ile tüm katılımcılar “Yalın Düşünce” ve ilkelerinin tarihçesi ile beraber çıkış sebepleri ve uygulama yöntemleri, örnekleri ile beraber görme fırsatı buldular.
Firma ziyaretleri;  Her katılımcı firmanın kendi üretim tesislerinde haftanın bir günü buluşma ve yapılacak tüm çalışmaların yerinde tespiti ve aksiyonların yine yerinde takip edilmesi gerçekleştirildi.
Pilot uygulama yapılacak ürün ailesinin seçimi; Firmanın üretimde sıkıntılar yaşadığı yada darboğazı olan veya müşteriye teslimatında aksaklık yaşanan bir ürün ailesine odaklanıldı. Öncelikli olarak firmanın yöneticilerinin öngörüleri doğrultusunda notlar alındı. Üretim birimi gözlemlenerek mevcut veriler incelendi.  Ortak katılımda seçim yapıldı.
Mevcut Durum Yalın Değer Akış Haritasının çıkarılması ve israf noktalarını tespiti; pilot uygulama olarak seçilen ürün ailesinin tüm katılımcılarla beraber Mevcut Durum Değer Akış Haritası çıkarıldı. Malzeme ve bilgi akışına odaklanarak, sürekli akışın kesildiği ve kapasite dengesizliklerinin olduğu noktalar tespit edildi.
Malzeme yürüme yolunun çıkarılması; sürekli akışın gereği olarak, bekletmelerin olmadığı bir süreç yaratılacaksa öncelikli olarak malzeme yürüme yolunun sorgulanması gerekmektedir. Prosesler neden birbirinden uzakta? Stok noktaları neden gereklidir? Neden forklift kullanılıyor? Gibi sorularla kitle üretim alışkanlıkları ve yürüme yolunun ters noktaları ve uzunluğu sorgulanır.
Gelecek Durum Haritasının çıkarılması ve alınacak aksiyonların tespiti; Yalın Düşünce ve israfların farkındaliğina ilaveten , yalın üretim tekniklerinin öğretilmesi ile beraber, katılımcılar yeni bir Gelecek Durum Haritası çizerler ve yeni duruma göre yerleşimin aksiyonlarını çıkarırlar.
Yeni duruma göre yerleşim planının uygulanması; Artık sıra fiili uygulamaya gelmiştir. Uygulama yapılacak alanın hazırlanması, makinaların yeni yerlerine taşınması ve çalışan arkadaşlara yeni çalışma düzeni eğitimlerinin verilmesi ilk yapılan aksiyonlar olmaktadır.
Görsel Fabrika uygulamaları & 5S; gerek mevcut durumun tespiti gerekse yapılan iyileşmelerin takibi ve kazançların görülmesi için takım panolarının oluşturulması, güncelliğinin ve doğruluğunun takibi, alışkanlık halini alması ve sürekliliğinin sağlanması adına diğer destek eğitimlerin de verilmesi gerekmektedir. Bunların başında da Görsel fabrika & 5s eğitimi verilmektedir. Üretimi anlık olarak takip etmek, sürekli günceli görmek ve sorgulamak, oluşan olumsuz durumları ve problemleri kanıksamadan, anında görmek ve bir daha olmaması adına aksiyon alma alışkanlığı kazandırmak için takım panosu, andonlar, 5s standartları gibi görseller uygulamaya sokulur.
Kanban ve Süpermarketler; stokların takibi, tam zamanında üretime cevap verecek malzeme yönetimi yine yalın üretime destek veren teknikler öğretilir. İhtiyaç duyulan noktalar için gerekli stok miktarı ve kanban sayılarının hesaplanması yapılır ve kurulum desteği verilir.
Kalite; kalitenin operasyon merkezlerinde direk operatörler tarafından takip edilmesi ve yerinde kalite sistematiğinin devreye alınması sağlanır.

Sonuç

Proje sonucunda yapılan kapanış toplantısı ile beraber firmalar bazında, pilot uygulamalarda yapılan mevcut durum tespitleri, alınan  aksiyonlar ve iyileşmeye yansıyan  sonuçlar paylaşılmıştır.
Çorumda uygulanan bu projenin, aşağıda liste halinde verilen aynı zaman dilimi içinde BROP kapsamında yer alan bölgelerimizde başlatılan diğer projeler bünyesinde de yapılmasını ve benzer başarılar almasını gönülden istemekteyiz.

• Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri – Gaziantep,
• Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası,
• Samsun Ticaret ve Sanayi Odası,
• Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası

Bu küme projesi ile görülmüştür ki; hedefler ne kadar iddalı olsa bile, doğru büyüme stratejilerine bağlı doğru yöntem ve uygulama seçildiğinde, dirayetli ve sistemli çalışmanın sonu başarı olacaktır. Ama en önemlisi çalışanına iyileşme yolunda fırsat ve ortam sağlayan her firmanın kendi sektöründe yeri ve geleceği her zaman garantidir.
 
Yalın Kalın,
Yalın Enstitü derneği
Hüsrev YAMAN
Resimlerin büyük halini görmek için resimlere tıklayınız.