Makine ve operatörlere, normal dışı bir durum ortaya çıktığında bunu tespit etme ve işi derhal durdurma yeteneği sağlama. Bu, her proseste yerinde kaliteyi sağlamayı ve daha verimli olmak için insanların ve makinelerin çalışmasını ayırmayı mümkün hale getirir. Jidoka, Tam Zamanında (JIT) ile birlikte Toyota Üretim Sisteminin iki taşıyıcı sütunundan biridir.

Jidoka problemlerin nedenlerine dikkat çeker, çünkü bir problemin ilk ortaya çıkışında iş derhal durur. Bu, hataların kök nedenlerini ortadan kaldırarak kaliteyi proseste yaratan iyileştirmelerin yapılmasına rehberlik eder. Jidoka bazen otonomasyon olarak adlandırılır, insan zekâsına sahip otomasyon anlamına gelir. Çünkü bu, bir operatör tarafından denetim altında tutulmadan ekipmana, kendi kendine iyi parça ile hatalı olanı ayırt etme yeteneği verir. Jidoka, operatörlerin makineleri devamlı olarak gözetleme ihtiyacını ortadan kaldırarak sonuçta büyük üretkenlik kazançlarına yol açar, çünkü bu durumda bir operatör birçok makineyi çekip çevirebilir, çoğu kez birden çok prosesi çalıştırma terimiyle ifade edilir.

Jidoka kavramı, 1900’lü yılların başında Sakichi Toyoda’nın—Toyota Grubunun Kurucusu—herhangi bir iplik koptuğunda otomatik olarak duran bir tekstil dokuma tezgâhı icat ettiğinde doğdu. Daha önceden bir iplik koptuğunda dokuma tezgâhı hatalı kumaş tepeleri oluşturacak şekilde çalışmaya devam ediyordu ve bu nedenle her makinenin bir operatör tarafından gözetim altında tutulması gerekiyordu. Toyoda’nın icadı bir operatörün birçok makineyi kontrol altında tutabilmesini mümkün kıldı. Japoncada “jidoka” Toyota’nın yarattığı bir kelimedir, otomasyon için kullanılan Japonca kelime ile aynı telaffuz edililir (ve kanji’de hemen hemen aynı yazılır), fakat insaniyetçi ve değer yaratma ile ilgili ilave çağrışımları da yapar.

Kaynak: Yalın Kavramlar Sözlüğü