Daha Yalın Enstitü kurulmadan yaklaşık 25 yıl önce, yani 1990’lı yılların başında Alman MTM Enstitüsü ile birlikte Koç Topluluğu şirketlerinde başlattığımız proje ile 6 haftalık bütün MTM Modüllerini içeren, yapmaya, yaparak öğrenmeye öncelik ve önem veren bir uluslararası sertifika programını gerçekleştirdik.

Bu programı oluşturarak Koç Topluluğu Şirketlerinden mühendis ve teknisyen seviyesinde 100 üstünde teknik arkadaşımızın bu sertifika programından geçmesini sağladık.  Yine bu program çerçevesinde, 20 civarında fabrika müdürü, üretim mühendisliği şefleri ve uygulayıcıların dâhil oldukları bir grubu MTM’nin Hamburg merkezinde karşıladıktan sonra Robert Bosch, Mercedes, Linde Material Handling fabrikası ve diğer bazı fabrikalara 1990 başlarında götürdük. “İş Metotlarının” ne kadar önemli olduğunu yerinde gösterdik.

Bu programa Koç Holding Merkezinden, Organizasyon Metot Koordinatörlüğü biriminden ben ve Nezih Soydan katıldık. Bu sertifika programının hem organizatörü hem de katılımcısı Nezih Soydan bugün Yalın Enstitü Yönetim Kurulu Üyesi ve Başkan Yardımcısıdır. Bu programa Beko Elektronik Şirketi Üretim Mühendisliği Şefi Ülkü Kulaç da katılmıştı. Ülkü Kulaç, Yalın Enstitü’nün kurulu ekibinde bugüne kadar Yönetim Kurulu Üyesi ve Uygulama Lideri olarak başarı ile görev yapmıştır, yapmaktadır.

Yalın Enstitü Başkan Yardımcısı Cevdet Özdoğan, Toyota Fabrikasında görev almadan Japonya’da yaklaşık 2 yıl eğitim görmüş ve Toyota Adapazarı Fabrikasının kuruluşunda Montaj Müdürü olarak görev yapmıştır. Toyota’yı takiben Uzel Traktör Fabrikası ve Otoyol Fabrikalarının büyük dönüşümlerini yöneten kişidir. Otoyol’da Ürün ve Üretim Genel Müdür Yardımcısıdır. Diğer Yönetim Kurulu Üyemiz Hüsrev Yaman’ın danışmanlık yaptığı Turaş Gaz Armatürleri fabrikasını Lean Global Network’un profosyonel yöneticisi ile yakın bir zamanda ziyaret ettik. İş Metotları, İş Standartları ve İş Akışlarının kusursuz yönetildiğini kendi gözlerimizle gördük. Diğer Yönetim Kurulu Üyemiz Hakan Akgül, ODTÜ Elektronik Mühendisliği mezunudur. Bütün profesyonel yaşamı Koç Topluluğunda geçmiştir. “Koç 2000 Şirket Temsilcisi” olarak görev yapmıştır.

Diğer Yönetim Kurulu üyemiz Ali Yalçın, İzocam ve Kale Kilit Genel Müdürlüğü yapmış, Wharton, MIT ve ODTÜ’de lisans, Lisansüstü ve Master derecelerini tamamlamıştır. Ali Yalçın ile birlikte TWI (Training Within Industry) programını etüd etmiş ve bu konuda yazılan kitapları baştan sona okumuştuk. TWI İş Metotları, İş Standartları ve İş Başında Eğitim ve İş İlişkileri konusunda dünyadaki en başarılı uygulamalardır. İkinci Dünya Savaşı’nda askere giden erkek işçilerin yerine süratle devreye almaları için ev kadınlarına, emekli ve köylülere yönelik bu program başarı ile kurulmuş, yönetilmiş ve binlerce insan endüstriye kazandırılmıştır. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Toyota bu programı aynen öğrenmiş ve Toyota İş Standartları sistemine yerleştirmiştir. Ali Yalçın ile birlikte sonrasında daha da ileri giderek İş Metotları, İş Standartları ve İş Başına Eğitim konusunun tarihi gelişimini inceledik.

Yalın Enstitü kurulduktan sonra ise İş Metotları, İş Standartları ve İş Başında Eğitim her zaman önemini korumuştur. Yalın Enstitü danışmanlarının hemen hemen hepsi bu metotları yakından bilir ve standartlar olmadıkça “kaizen” yapılamayacağını bilen ve gittikleri firmalarda iş standartlarını kurmayı ilk işleri arasına alan kişilerdir.

Bunun yanında yalnızca mavi yakalı ve üretim alanlarında çalışanlarda standart iş ve iş metotlarını geliştirmek değil, bunu mutlaka ofis ortamına ve bütün servis endüstrisine de taşımak gerekmektedir. Çünkü burada daha büyük israflar olduğu kanısındayız. Fabrikada kullanılan iş metotlarını ofis ortamlarına birebir uygulamak mümkün değil, bu sebeple bunu adapte etmek gerekiyor. Dolayısıyla Türkiye’de de bu konuyla ilgilenecek çok sayıda endüstri mühendisine ihtiyaç var. Diğer bir konu ise, “yönetimde de günlük iş standartlarının” gerçekleştirilmesinin gerekliliğidir. Yani ilk kademe takım liderinden, orta kademe yöneticiye, üst düzey yöneticiye ve de şirket genel müdür ve CEO’suna kadar günlük standart iş tanımının mutlaka var olması gerekiyor. Yöneticileri buna alıştırmak ayrı bir deneyim ve ayrı bir tecrübe gerektirmektedir. Yalın Enstitü tam da bu nokta çok ciddi çaba sarf etmektedir. Çünkü yönetim kademesinde en alttan en yukarıya kadar günlük yönetim standartlarını belirlemenin ve buna birebir uyum sağlamanın şirket yönetimlerine büyük verimlilik kazandıracağına inanmaktadır.

Şirketlerde verimlilik sonuçları haftalık ve aylık olarak gözden geçirilmeli ve bu sonuçlara göre önlem alınmalıdır. Bu şekilde günlük standart iş standartları, yönetim kademesinde de oturduktan sonra bunu uzun vadeli planlara yani “hoshinle” irtibatlandırmak ve günlük, haftalık yönetmek mümkün olacaktır. Stratejiyi yönetim kademesine en iyi şekilde adapte etmek de ayrı bir mücadele ve yeni bir meydan okumadır. Bunu da Türkiye’de yapabilecek nadide kurum canı gönülden söylüyorum, Yalın Enstitü Derneği’nden başkası değildir. Bu vizyon ve yetenek Yalın Enstitü’de mevcuttur. İş standartlarıyla olan alakamızın bir diğer kanıtı ise Henry Ford’un bizzat kendisinin kaleme aldığı, Türkçe çevirisi olmayan, bu konularla alakalı iki kitabına (My Life and Work ve Today and Tomorrow) Türkiye’de belki de sadece bizim sahip olmamızdır. Bu iki kitabın yanına İş Standartları ile alakalı, belki de ilk kitap olan, 1919 tarihli Charles Allen’ın “The Instructor, The Man and The Job” adlı eserini de eklememiz gerekiyor. Bu kitap da Yalın Enstitü kitaplığında halen bulunmaktadır. Henry Ford, iş standartlarının gerçek manada endüstriye uygulanmasındaki seri üretimin gerçekleştirilmesi ve montaj hattının kurulması bakımından en büyük ihtilalcidir ve başarısı da bu sebepten kaynaklanmaktadır. Başarılarını da detaylarıyla birlikte bu kitaplarda anlatmaktadır. Bu kitapları ilgililerine ve üniversite talebelerine şiddetle önerdik, öneriyoruz. Çünkü Türkiye’deki üniversitelerde maalesef Henry Ford’a sadece kısmi referanslar yapılmaktadır. Her ne kadar orijinalinden okunmasını istesek de mutlaka Türkçe’ye kazandırılması gerektiğini de tekrar ediyoruz. Henry Ford’un başarıları ve endüstriye yaklaşımı bizi o kadar etkilemiştir ki Haziran ayında Michigan’da katıldığımız “Designing for the Future” zirvesinden sonra Detroit’teki Henry Ford Müzesi ve bu yapıların yanında yer alan, Amerikan rüyasını ziyaretçilerine sunan büyük Amerikan köyünü gezdik. Bahsettiğimiz kitaplar da bu tesislerde ziyaretçilere sunulup satılıyordu.

Bunları bilmeden, bunları anlamadan iş standartlarından bahseden ve bizim bu konuya gerektiği kadar önem vermediğimizi ifade eden bazı arkadaşlara araştırmalarını derinleştirmelerini tavsiye ediyoruz. Bu ifadeler şahsımı üzmekle kalmayıp içimi acıtmaktadır. Çünkü bu ifadeler gerçek değildir, gerçek tam tersidir. Bu haksızlıktır.

Yalın Enstitü olarak İş Metotlarını, İş Standartları ve İş Başında Eğitim konularını standardize edebilmek için; zamanında bizimle birlikte çalışmış olan Endüstri Mühendisi ve Bursa Delphi Fabrika Müdürü Funda Şenyıldız konu sahibi olarak, Cem Berk Bey ise Eğitim Tasarımcısı olarak birlikte “Standart İş Çantasını” hazırlamışlardır. Bu çalışma tam bir yıl sürmüştür. Cem Berk’ten bu çalışmayı kısaca anlatması için rica ettiğimiz yazı, kendisiyle konu üzerine yaptığımız söyleşi, bahsettiğimiz kitaplara ve “Standart İş Çantasına” ait görseller aşağıda yer almaktadır. Ayrıca bir fabrikada yalın düşünceyi hayata geçirmek için gerçekleştirilmesi şart olan eğitimlerin listesi de aşağıda verilmektedir. Bu “Standart İş Çantası” tam bir metot ve iş standartlarını TWI çerçevesinde geliştirmiştir. Bu çantayı incelemek isteyenler Yalın Enstitü ofisine uğrayabilirler.

İş Metotları, İş Standartları ve İş Başında Eğitim konusunu bu kadar köklü olarak ele alan bütün Türkiye’ye bu konuları öğretebilecek standart metotlara sahip Yalın Enstitü’nün bu çabalarını ve bakışını sizlerle paylaşmak istedik.

Yalçın İpbüken

Yalın Enstitü Kurucusu ve Başkanı