Yalın Düşünce ile Akıllı ve İnsan Odaklı Kentler Yaratmak
16 Mayıs 2019 2022-02-16 18:42Yalın Düşünce ile Akıllı ve İnsan Odaklı Kentler Yaratmak
Yalın Düşünce ile Akıllı ve İnsan Odaklı Kentler Yaratmak
İstatistiksel verilere göre; günümüzde dünya nüfusunun yarısından fazlası kentlerde yaşamaktadır. Bu oranın gün geçtikçe artması ve 2050 yılında kentlerde yaşayan nüfusun %70’i aşması beklenmektedir. Bu durum, kişi başına düşen erişilebilir kaynakların miktarını hızla azaltmakta ve sosyal eşitsizliklere sebep olmaktadır. Öte yandan, toplam gayrisafi katma değerin yaklaşık yüzde 80’i kentlerde üretilmektedir. Bu sebeple, kentleşmeyi ve ekonomik gelişimi birbirine entegre olmuş çok önemli iki süreç olarak tanımlanmalıyız. Kentlerimizi, üretim, yenilik ve teknoloji odaklı geliştirmeli, verimliliğini ve iş olanaklarını artırmalı ve kentlilerin yaşam, refah ve kalitesini artırmak için akıllı ve insan odaklı çözümler üretilmelidir.
Akıllı Kentler
Akıllı kentler, kentlerin yönetiminde çeşitli bilgi ve iletişim teknolojilerinin ve nesnelerin interneti çözümlerinin kullanıldığı ve bunların şehirdeki bütün altyapı ve kamu hizmetlerine entegre edildiği bir kentsel gelişim yaklaşımıdır. Günümüzde akıllı kentler yaklaşımı, kentsel problemlere akılcı çözümler üretme potansiyeline sahip olması nedeniyle ülkeler ve uluslararası kuruluşlar için önem arz etmeye başlamıştır. Akıllı kentler, altyapıları ve şebekelerinin insan müdahalesi olmadan kendi kendine yönetilebildiği, vatandaşların yaşam kalitesini artırmayı, kaynakların etkin yönetimini, sürdürülebilir kalkınmayı ve kentlilerin kentin yönetimine katılmasını amaçlayan entegre bir yaklaşımdır.
Bununla birlikte akıllı kentler, ulaşım ve enerji başta olmak üzere kentsel sistemlerin verimliliklerinin artırılması, hava ve gürültü kirliliğinin azaltılması, vatandaşlara sunulan hizmetlerde etkinliğin artırılması, yerel ekonomilerin geliştirilmesi ve kentlerin rekabet güçlerinin artırılması gibi kentsel eksenler üzerinden gelişimini tamamlamayı hedefler. Yerel ekonomilerin geliştirilmesinin yanında, akıllı kentlerin etrafında, tüketiciye hitap eden tüketicinin ön taleplerine uygun üretim yapabilen ve nihai tüketicilerin sofrasına hitap edebilen küçük lodlardan oluşan tarım alanları oluşturulması amaçlanmalıdır.
Akıllı ve İnsan Odaklı Kentler için Yalın Düşünce
Yalın düşüncenin, akıllı ve insan odaklı kentlerin yönetiminde ve yaşamında faydası oldukça büyüktür. Çünkü, yalın düşünce; ekonomik, sosyal, çevresel ve demokratik bakış açılarından akıllı kent ilkeleriyle uyumludur. Kent insanlarının birey, aile ve birlikte yaşamlarını mümkün kılan hizmet ve ortamları oluşturmak, yaşam kalitesini artırmak, refah ve mesleki gelişimlerini sağlamayacak ortam ve düzenlemelerini gerçekleştirmek suretiyle refah ve yaşam kalitesini amaçlayan yaklaşımları mümkün kılar. Yerleşik metodolojisi ve araçları, akıllı şehirleri değerlendirmek için bir dizi kriterin yanı sıra eylem için bir dizi kılavuz görevi görebilir. Yalın düşüncenin temel ilke ve araçları; sürekli iyileştirme ile mükemmellik için çaba sarf ederek (kaizen), tüm paydaşlar için değerleri en üst seviyeye çıkararak (pull), atıkları belirlemek ve ortadan kaldırmak için araçlar sunarak (muda), düzensizliği ortadan kaldırarak (muri) ve aşırı yükü önleyerek (mura) operasyonu dengelemek (heijunka), şeffafiyeti sağlayarak (kanban) ve alandaki insanların bilgisin (gemba) ve problem çözme becerilerini kullanarak akıllı kentlerin geliştirilmesini ve yönetilmesini destekleyebilir.
Tel Aviv Vaka Örneği
*(Arie Herscovici (2018) New development: Lean Thinking in Smart Cities isimli makaleden alınmıştır)
Tel Aviv 2014 yılında Barcelona’da düzenlenen Smart City Expo Dünya Kongresinde en iyi akıllı şehir unvanını aldı. Aşağıdaki akıllı şehir projeleri ve girişimlerinin, Tel Aviv belediyesi tarafından Tel Aviv Akıllı Şehri’nde sunulduğu şekilde Yalın Düşünce ilke ve araçlarına göre sınıflandırılmasıdır. Girişim ve Yalın Düşünme arasındaki benzerlik arttıkça, projenin daha akıllı olduğu açıkça görülmektedir.
İnsana Saygı
Vatandaşların kentsel operasyonlarda temel bir rolü olmalı, sadece kentin sunduğu hizmetleri kullanmanın pasif bir rolü olmamalıdır. Bir şehir, onlara sağlanan teknolojik çözümleri kullanmaları için gereken araçları ve becerileri vermeli, ayrıca hizmetleri ve kaynakları sorumlu ve sürdürülebilir bir şekilde kullanacak şekilde eğitmelidir.
Halkın kent ile ilgili süreçlere katılımı, Tel Aviv-Yafa Belediyesinin on yıllardır benimsediği örgüt kültürünün bir parçası olmuştur. Son iki yılda, bu süreç dijital kanal üzerinden de gerçekleştirilmiştir. Örneğin; kent sakinlerini ana sahil şeridinin tasarımı sürecine dahil etmek ve onlarla bir diyalog yürütmek.. Bu süreçte kent sakinlerine çevrimiçi olarak ulaşıldı ve fikirlerini önermelerini ve mahallelerindeki yaşam kalitesini iyileştirme üzerinde etkili olmalarını istendi. Hangi ağacın nereye dikilmesi, bankların nereye yerleştirileceği, kaldırımların onarılması gerekip gerekmediği gibi konularda kent sakinlerinin fikirleri alındo. Sürecin sonunda, alınan kararlar hakkında sakinlere bilgi verildi.
Kaizen (Sürekli Gelişim)
Tel Aviv’deki Akıllı Şehir İlkelerinin uygulanmasının ölçülmesi- Şehrin konumundaki değişimlerin incelenmesini amaçlayan geleceğin resmini içeren bir dizi gösterge geliştirilmiştir. Göstergeler geleceğin resminin temelini, stratejik eylem sürecini ve akıllı kent vizyonunu temsil ediyor.
Ekolojik sürekli gelişimler şu şekildedir; belediye gübreleme programı, açık alanların korunması, yeşil yapı; tasarım ve geliştirme planları, su tasarrufu; kentin eğitim kurumlarının çatısında güneş enerjisi üretmek; enerjiyi koruyan sokak aydınlatma komuta ve kontrol merkezi; belediye birimleri tarafından yeşil araçların kullanılması, belediye inşaat ve altyapı işlerinde geri dönüştürülmüş malzemelerin kullanımı.
Kanban
Motorola şirketi güvenli bir kentsel çevre oluşturmak için çok önemli olan iletişim, bilgi toplama, komuta, kontrol ve gerekli analitik altyapıyı sağlar.
Check Point, şehir ulaşım rotalarını izleyen ve trafiğin gerçek zamanlı bir resmini veren kameralara konsolide bir uçtan uca siber güvenlik altyapısı sunar. Ek olarak, Check Point, belediyenin Microsoft Azure Cloud Platformuna bağlı hizmetleri için tüm güvenlik çözümünü sağlamaktadır; bu nedenle Tel Aviv şehri, en yüksek, ödün vermeyen güvenlik düzeyine sahip en gelişmiş ve istikrarlı bir çözüme sahiptir.
Güvenli Yer Uygulaması, yüksek riskli trafik ve park ihlallerinin önüne geçmek için yenilikçi, ödüllü video tabanlı bir teknoloji platformu geliştirmektedir.
Yazar Hakkında:
Didem Uğurlu
Yalın Enstitü – Yalın İnşaat Araştırma Görevlisi
İstanbul Teknik Üniversitesi – Proje ve Yapım Yönetimi Programı Doktora Öğrencisi