Şirketlerde Norm Kadronun Belirlenmiş Olması Neden Önemlidir?

Dünyada yaşanan bir virüsün yol açtığı kriz dönemi ile beraber şirketlerde üretim durmuş bazı firmalar çalışanlarını ücretli izin verirken kimi firmalar ücretsiz izinlerle bu durumu yönetmeye çalışmıştır. Bazı firmalar tekli vardiya sisteminden çiftli vardiya sistemine geçerek üretimdeki elemanların sıkışık çalışmasını bertaraf etmeye çalışmışlardır.

Kriz dönemi sonrasında işlerin tekrar eski konumuna gelmesi de zaman alacak gibi görünmektedir. Bu dönemde insanlar sadece evde kalıp yiyeceklerini alabilmenin derdine düşmüş harcamalarını birikimi olanlar hazır paradan karşıladığı gibi kimi insanlar da kredi kartlarından harcayarak ileriki dönemi (–) bakiye ile yönetmeye çalışmışlardır. Bu şu anlama gelmektedir. İleriki dönemde de bugünleri telafi edebilmek için insanlar sadece zorunlu ihtiyaçlar için para harcayacaklardır. Yani kriz dönemi sonrasında eski ulaşılmış kapasitelere ulaşmak biraz zaman alacaktır.

Firmalarda bu süreçte neyi yanlış yapmışlardı bu süreçten sonra ne yapmalılar? Üretim aşamalarından norm kadrolarını oluşturmak için çalışılması gerekmektedir. Yaptıkları üretimin karşılığı olan eleman sayısı nedir? Bu eleman sayısını nasıl tespit edebilirler, bu konuda detaylı analizlerle bundan sonra yaşanacak krizlere nasıl hazırlanmalılar! Bunun çalışması içine girmeliler diye düşünüyorum.

Peki bu nasıl olacak?

Tüm şirketler iş yerlerindeki işlerini sınıflandırarak standart iş yapısını oluşturmakla işe başlamalıdır.

Standart iş Nedir?

Standart iş, üretim alanında, bir ürünün üretilmesindeki standartlardır ve insan hareketlerini merkez alarak işleri toparlayıp, “muda”sız bir düzende en etkili üretimin gerçekleştirildiği bir yöntemdir. Standart iş, mevcut durumlar içerisinde insan, malzeme ve ekipmanları en etkili bir şekilde kombine edip, kalite, maliyet, iş güvenliği ve işlevselliği toplu bir şekilde artırmaktadır. Yine, standart işler etkili bir kaizen aracıdır. Standartlaştırılmış Çalışmanın belirlenmesinden liderler sorumludur. Liderler aynı zamanda Standartlaştırılmış Çalışmanın korunmasından ve revize edilmesinden sorumludur. Ancak bir kez ana hatları belirlendikten sonra Standartlaştırılmış Çalışma sabit olarak kalmaz. Çalışma kaizen’ine, makinelerdeki geliştirmelere ve Standartlaştırılmış Çalışmanın kendisinde yapılan değişikliklere bağlı olarak gereken sıklıkta revize edilir ve güncellenir.

Standart İşin Ön Şartları

• İş açısından (Belirlenmiş zaman)
• İnsan hareketlerinin merkez alınması.
• Tekrarlanan işler olması
• Ekipman açısından (Kullanım şartları)
• Ekipman arızalarının az olması
• Hat çalışmasında aksaklıkların az olması
• Kalite açısından (Kullanım şartları)
• İşleme kalitesindeki problemlerin az olması
• Hassasiyetindeki dalgalanmaların az olması

Donanımın bozulması ve hatta sorun oluşması durumları minimum oranda olmalıdır. Donanım sık sık bozulursa, çalışmalar duracaktır. Böyle bir durumda, aynı çalışma sırasını tekrarlamak mümkün olmaz. Bu genellikle onarımlar şeklinde ortaya çıkan gereksiz hareketlere neden olacaktır.

Bu nedenle, Standartlaştırılmış Çalışmanın belirlenmesi için, önce donanım ve makine bozulmalarının nedenlerinin araştırılması ve bu sorunların ortaya çıkmaması için gereken önlemlerin alınması ile sürecin dengelenmesine önem verilmelidir.

İşlenen parçalardaki ve ürünlerdeki kalite sorunları minimum sayıda olmalıdır. Takım elemanı kaliteleri değişen parçaları monte ederse, bu durumun sonucunda montaj süresi dalgalanacaktır. Böyle bir durumda, aynı çalışma prosedürlerinin izlenmesi ve tekrarlanması mümkün olamayacaktır. Standartlaştırılmış Çalışmada, üretim hattındaki takım elemanının her seferinde aynı çalışma sırasını uygulayabilmesi için kalitenin ve hassasiyetin korunması gerekir.

Tesisteki standart işlerin belirlenmesi ile iş yükü tabloları oluşturulmalı iş yükünün oluşturulması için operasyon analizlerinin iyi yapılmış olması gerekir.

Operasyon Analizi

Operasyon analizi, bir iş birimini hazırlık aşamasından işin sonuna kadar olan tüm hareketleri gözlemleyip, operatör ve ekipmanların gerçek çalışma sürelerinin oranlarını araştırarak, çalışmaya engel teşkil eden sebepleri ve ortaya çıkma durumlarını analiz eden bir yöntemdir.

Operasyon Analizinin Amacı

1- Tekrarlanmayan işler, hazırlık işlerinin kaizeni ve standartlaştırma için çeşitli durumların belirli miktarlarda anlaşılması

2-  İş süresi içinde net operasyon zamanı, (Ana iş) operasyonelliğe engel teşkil eden şeylerin ve ortaya çıkardıkları durumların anlaşılması

3-  Birkaç seferde 1 kere ya da düzensiz olarak oluşan işlerin sıklığının ve zamanın araştırılması ve standartlaştırılması

4-  İşin yapısı, iş-gücü, iş yükündeki dengesizlikler, iş kombinasyonu vs. nin kontrol etme açısından problemlerinin ortaya çıkarılması

İş yükü tablosu (Yamazumi) Nedir? Hangi amaçla kullanılır?

İşlem sırası formunda gösterilen katashiki iş maddelerin ismi ve iş maddesi sürelerininin yamazumi yapıldığı tablodur ve iş maddelerinin sürekliliği, idaresi ve tüm prosesin görüldüğü bir kontrol aracıdır. Standart işler belirlenmesi ile beraber belirlenen işlerin yapılabilme zamanları da belirlenir. Belirlenen bu zamanlar TT’a göre iş yükü tablosuna yerleştirilir.

Takt Time = Müşteri Talep zamanı

“1 adet araç/dk, 1 parça kaç dk/sn de üretilmesi gerekir” süreyi ifade eder.

Vardiya başı çalışma süresi (Mesâi saati)

Takt Time  = ————————————————

Vardiya başı üretim adedi

Gerçekleşen takt time : Takt time, planlı üretim hesaplanmasına karşılık, kullanılması zorunlu planlanan süre dışında süre ile takt’ı ayarlama durumu da var. Buna da ürün çıkarma taktı denir.

Cycle time :  Bir Operatörün  proseste belirlenen işi yapıp, tur yapmaya gerekli olan zamana denir.

Çalışma Yeri Gözlemi nasıl yapılır?

• Gözlem yapacak kişi belirlenir
• Gözlem hazırlıkları yapılır
• Gözlem uygulanır
• Gözlem sonuçları toplanır
• Problemler noktaları (kaizen noktaları) tespit edilir
• Somut kaizen önerisi oluşturulur
• Kaizen önerisini uygulanır

İş Analizi Bilgilerini Toparlama, Özetleme

Gözlem sonuçlarından her bir iş maddesinin süre değerinin hesabı elde edilir ve işleri gruplara ayırıp kaizen gözlem noktalarının belirlenmesinden yararlanılarak her bir iş maddesi gruplarına göre incelenir.

Gözlem Formu Doldurma Yöntemi

(1) Gözlem formunun konu sütununa, gözlemlenecek işin adı girilir.

– Birkaç kez operatör gözlemleneceği zaman değerler ayrı ayrı girilir.

– Ekipman gözlem konusu olduğunda, ekipman ismi girilir.

(2) İşin başlangıcından bitişine kadar geçen süre içinde olan iş maddelerinin isimleri ve gözlemlenen süreleri ile her bir iş maddesi içerisinde farkedilen kaizen gözlem noktaları girilir.

İş maddesinin analiz birimi, işin açıklamasına göre kabaca veya detaylı bir şekilde olabilir ancak, olağan bir şekilde belirlenmesi iyidir.

Hareket ederek gözlem yapabilmek için, kendinizin anlayacağı bir şekilde yazım ve işaretler kullanmanız yararlı olur.

(3) Gözlem bittikten sonra, her bir iş maddesinin süreleri ayrı ayrı hesaplanır. Hesaplanan süreler saniye cinsinden yazılır.

Zaman birimi olarak saniye değeri kullanılır

(4) Gözlem sonuçlarını, ana iş, ek işler, hazırlık, iş sonrası toparlama, muda ve istisnâi işler olmak üzere 4 gruba ayrılır.

Benzer içerikleri toparlayınız.

Yapılan tüm bu analizler neticesinde norm kadro belirlenir. Sürekli iyileştirme ile norm kadro sayılarının sürekli güncellenmesi gerekir. Müşteri talep hızı yavaşladıkça eleman sayısı azaltılır. Müşteri talep hızı arttıkça eleman sayısı arttırılır.

Bu kapsamda Toyota kalıcı elemanlarını kriz yönetimlerinde işten çıkartmak yerine belli oranında geçici eleman kullanarak zor olan bu süreci özel metot ve tekniklerle yönetmektedir. O zor günler geldiğinde bugünkü gibi süreci inceleyip vardiya sayısını azaltmakta hatlarını yavaşlatmakta ya da hızlandırarak esnek iş gücü hat yapısını yönetmektedir. Bu geçici elemanları da çalışma zamanlarının sonuna gelindiğinde yerine yeni eleman almayarak yönetmektedir.

Bu sebeple kalıcı eleman sayısı ve geçici eleman sayılarını iyi belirlemeniz gerekmektedir.

Sizler de şirketlerinizde her türlü şartı düşünüp gelecek için aksiyon planlarınızı şimdiden oluşturmaya başlamalısınız.

Bu zor günlerin geçip herkes için sağlıklı günlerin gelmesi ve tüm firmalarımıza yeniden yapılanma sürecinde “Yalın Olmaları ve Kalmaları” dileklerimle

Hüseyin Çelik
Yalın Enstitü Derneği Danışman/Yol Arkadaşı