Virüs döneminde şirketler haklı olarak “standby” tuşuna bastılar; önce şok dönemi, stok / nakit / borç alacak tespitleri, evden çalışma düzenine plansız geçiş, kalan çalışanları fiziken seyreltme, azalan talebi karşılama ya da kalan siparişi üretme gayreti!

Pek çok ekonomik kriz yaşamıştık ancak bu sefer tıbbi / biyolojik bir kılıfa sarılmış olarak geldi, geliyor. Futuristler bu tür olayları “siyah kuğu” olarak tanımlıyor (N. Taleb); fikrimiz yok, alışkanlığımız yok, geçici olduğunu biliyoruz, ne zaman biteceğini ve neleri değiştireceğini öngöremiyoruz!

Sanırım Nisan ayı başından itibaren şirketler kendi içlerindeki adaptasyon sürecini tamamlamış olacak ve ufka bakıp “Şimdi ne yapıyoruz?” diyecekler! Ancak ufuk sisli! Rekabette öne geçenler, bu dönemin gereğini yapabilenler arasından çıkacak.

Makalenin son kısmında sebepleriyle birlikte daha detaylı bahsediyorum ancak baştan söyleyeyim, bu dönemde işi iyileştirme çalışmalarınızdan asla vazgeçmeyin!

Ekonomik her tür daralma ve küçülmenin sonu, bir sıçramayla çıkış oluyor (V tipi ya da U tipi çıkış). Pek çok sektörden görüştüğüm üst yönetici içinde bir grup, Haziran ayında ticari hareketin başlayacağına inanıyor (iyimser grup)

Bir önceki makalede yazdığımız gibi, dönem, “görünür liderlik yapmak”, farklı senaryolara göre geleceği öngörmek, planlama ve kararlar alma zamanıdır. Anı, günü, haftayı, ayı ve kısa vadeyi iyi yönetmeli, farklı senaryolara göre geleceği öngörebilmelisiniz.

Muhakkak siz çoktan bu varsayım ve planları yaptınız bile… Bize göre,

• piyasalar açılmaya başladığında, yurt dışından gelen siparişlerin (Avrupa) Türkiye’ye dönme olasılığı yüksek (hiç ummadığınız bir grup yeni müşteri size bir kereliğine fırsat verebilir… Devamı ancak ilkinde başarılı olursanız gelecek! Hizmet sektörü için de bu geçerli)
• hizmet sektörü, evde bunalmış, ihtiyaçlarını ertelemiş ancak geliri de azalmış insanlara uygun alternatifler üretmeli
• Müşterilerin “sık, çeşitli ve küçük partiler halinde” sipariş verme olasılığı yüksek (üretimde, depoda, planlamada buna hazır mısınız? Çoklu becerili çalışanlar, makine ve ekipman setup/ayar sürelerinin kısalması, üretim planlama …)
• Hizmet ya da üretimde, müşterilerin hız ve kalite beklentisinde artış olacak (Hatasız, ilk seferde doğru ve daha hızlı; bu kapsamda, bu dönem içinde işinizi iyileştirmelisiniz. Hedef koyalım: %15 daha hızlı, %30 daha az hata/fire). Çevrim sürelerini kısaltırsanız nakit ihtiyacını da azaltırsınız.
• Maliyetler çok daha önemli hale gelecek. Yalnız satın alırken değil, tasarlarken, üretirken ve ofiste işi yapanlar bazında “maliyet yönetimi bilinci” kritik olacak
• Günü doğru ve anlık yönetmek gerekecek (günlük yönetim: sabah toplantıları, işi ve problemleri görünür kılmak, obeya, std iş, …)

Peki;

1. Bu dönemin sonrasında, sektörel olarak müşteri talebi nasıl şekillenecek? Yeni ürün ihtiyacı olacak mı? Ürünlerde içerik, ambalaj değişikleri olacak mı?
2. Bu dönem ve sonrasındaki iletişimi (PR) planlıyor musunuz?
3. Satış ekipleri, müşterilerin sabırsız talepleriyle başa çıkabilecek mi? Psikolojileri, yetkinlikleri, ürün bilgileri yeterli mi?
4. Satın alma birimleri, tedarikçi ilişkilerini hangi önceliklere göre yönetecek?
5. Planlama, üretim, depo, kalite buna hazır mı?

Bu dönemde, sakın ola, çalışanlarınızdan hemen vazgeçmeyin, bunları daha ilk aydan konuşanlardan olmayın! Onları geliştirin ve elde tutun. Bu dönem şirketin geleceği için kolları sıvama, birbirine kenetleme, kader ortaklığı yapma zamanıdır.

Geleceğe en iyi hazırlık, çalışanlarınızı geliştirmek, her seviyedeki çalışanı kararlara katılım yapar hale getirmektir. Böylece hem yeni fikirler toplar, hem de hızlı hareket edebilirsiniz. Unutmayın, kopyalanamayan tek kaynağınız çalışanlarınız! Bunun için ortam ve zamanı planladınız mı?

O halde her seviyede ve her fonksiyondaki çalışanın yetkinliklerini keskinleştirmeliyiz.

İyileştirme çalışmalarını yavaşlatmak değil aksine, hız vermeliyiz! Rutin işi bir şekilde yaparsınız, kalan siparişi bir yolunu bulur yetiştirirsiniz. Mesele, süreçleri iyileştirmeye ve insanı geliştirmeye devam etmek! Zira, artık kritik başarı göstergelerinde daha iyi olmak zorunda kalacaksınız. (Sanal Ortamda Danışmanlık uygulamalarını başlattık)

Azalan “sipariş, müşteri temposu ve üretim seviyeleri” dönemlerini, kabuğuna çekilip büzülüp yaşayanlar değil, akıllı ve farklı hamleler yapanlar fırsata çevirebiliyor; bu tecrübeye sahibiz. İçinize dönün ama orada kalmayın!

Ayrıca bu dönemler, iyileştirme ve deney yapma fırsatı sunar; değerlendirin!

Bir taraftan da, değer zincirindeki yerinizi, müşteri için ürettiğiniz değeri, kanal yapınızı, tedarik zincirini ve iş modelinizi bir daha gözden geçirin. Malumunuz, bu, üst yönetimin vazgeçilmez görevidir! Bunun için ortam ve zamanı planladınız mı?

Aslında kural aynı: gelecek, ona hazır olanlarındır…

Ve, biz, “ihtiyatlı iyimseriz”… Kalın sağlıcakla,

Hakan Akgül

Danışman ve YK Üyesi

Yalın Enstitü