Ülkemizde yaşanan deprem felaketinde birçok kuruluş ve bireyler muhteşem bir dayanışma ağı oluşturdular. Bunlardan birinden bahsetmek istiyorum. Hisar Hastanesi bir süredir kendi süreçlerinde yalın kültürü yerleştirmeye çalışan bir sağlık kuruluşu. Depremin hemen ardından organize olarak bölgeye destek gönderdiler. İlk bir haftada kurdukları revirde 6000 hastaya hizmet verdiler ve nöbeti devralan sağlık personeli ile bu desteği sürdürüyorlar. Tüm çabaları için onlara müteşekkiriz. Tabi ilk günlerde pek çok sorunla mücadele etmeleri gerekti. Tam da bu noktada öğrendikleri yalın teknikleri kullanarak her ortamda kaizen yapılabileceğini gösterdiler.

Yanlarında götürdükleri malzemeler arasında konteyner, çadır, sağlık ve bakım ekipmanları, hijyen malzemeleri, gıda ve ilaçlar da vardı. Belki çok daha kapsamlıydı, bu detayları ilgili kişilerin aktarması doğru olur. Ben sadece bana anlatılanlar içindeki bir kesiti paylaşacağım.

İlk anda getirilen ilaç ve malzemeleri kullanıma uygun şekilde yerleştirmek gerekiyordu. Kolilerdeki malzemeleri mevcut kısıtlar altında bulabildikleri masaların üzerine sınıflayarak yerleştirdiler. Ancak kullandıkça karışıyordu ve bitenlerin görülmesi ve yenilenmesi zordu. Daha iyi bir sistem aradılar. Tabi bu arada hasta bakımı hem bu kurulan merkezde hem de civar köylerde devam ediyordu.

Üçüncü aşamada boşalan koli kartonlarını ayraçlar olarak kullanıp bir yerleşim yaptılar, masaların altına da besleme için kullanılacak stok kolilerini yerleştirdiler.

En imkansız ortamda bile arayınca çözümler bulunabilirdi. Yakındaki, içindeki eşyalar kırılmış dökülmüş ama binası yıkılmamış bir yurttaki sağlam kalmış dolap modüllerini alarak konteynerlerinde daha iyi bir eczane oluşturdular.

Tek noktadan bütünsel hizmet!

Burada hasta, muayeneden sonra gerekli ilaçlarını, günlük yaşamında ihtiyaç duyacağı diğer malzemelerle birlikte aynı yerden alarak ayrılıyordu. Bu değer yaklaşımını afet dışında da uygulamak konusunu da düşünmek gerektiğini not edelim.

Nasıl organize oldular? Sabah ve akşam ekip toplantıları ile.

Her akşam yaptıkları toplantılarda günün eksik ve sorunlarını değerlendirdiler. Ertesi gün devreye almak için hızlı çözümleri konuştular. Gezici ekipler gittikleri yerlerdeki insanların ihtiyaçlarını dile getirdiler. Bunlar ya bir sonraki turda karşılanmak üzere planlandı veya ilgili diğer kurumlara iletildi. Sabah toplantılarında iş planlarını ve görev dağılımlarını yaptılar.

Yalın teknikler herhangi bir alandaki çabalarımızı daha etkin daha verimli kılmaya hizmet ediyor. İş dünyasında uygularken müşteriye sunulan değerin büyütülmesi konusunu zaman zaman ihmal eder, sadece aynı değerin daha verimli üretilmesine odaklanırız. Afet ortamında ise doğru bir yaklaşımla ilk öncelik olarak depremzedeye faydayı nasıl büyütebiliriz sorusuna odaklanıyoruz. Hem depremzedenin hızlı çözülmesi gereken ihtiyaçları hem de bölgedeki insan, malzeme, ekipman kaynaklarındaki kısıtlar aynı zamanda faaliyetlerin verimlilikle, zaman ve malzeme israf edilmeden yapılmasını gerektiriyor.

Dikkatimi çeken bir başka dayanışma örneğini de gazeteci Yasin Durak’ın yazısından aktarıyorum.

“Sürekli malzeme giriş çıkışı olduğundan bir türlü düzene girmeyen bir depo var. Dağıtım bittikten sonra gece yarılarına kadar tasnif ve düzenleme yapıyor gönüllüler. Fakat olmuyor, bir türlü düzene girmiyor. Derken üstlerine sarı önlük giyinmiş bir grup çıkageliyor. ‘Biz İstanbul Merter’de çalışan tekstil işçileriyiz’ diyorlar, ‘depo bizim işimiz’. Afet bölgesindeki dayanışma merkezlerini tek tek dolaşarak depoları düzenlemeyi iş edinmişler. Bu ihtiyacı da kendileri tespit etmişler. Hülasa depoya girip bizim Türk gibi başladığımız işi İngiliz gibi yarım günde bitirip gidiyorlar. Teşekkür ediyoruz.”

Umarım gönüllü gençler bu arada nasıl depo düzenlemesi yapılacağını da öğrenmişlerdir. Bu örnek, hem herkesin katkıda bulunacağı bir şeyler olabildiğini gösteriyor, hem de bana eğitim sisteminin problem çözmek, sistem kurmak, alet kullanmak gibi hayati becerileri vermekten ne kadar uzak olduğunu düşündürüyor. Bu da belki başka bir yazının konusu olur.

Kaizen bir problemle bir daha karşılaşmamak üzere yapacağımız sistematik problem çözme faaliyetidir. Aslında şu an tam da ülke çapında kocaman bir problem çözme döngüsünü başlatmaya ihtiyaç var. Umarım başarırız.
Emeği geçen herkese binlerce teşekkür. Bir daha yaşamamak dileğiyle.

Ülkü Kulaç
27.2.2023